Faiz Koridoru
17 Nisan kararı sonrasında TCMB’nin bankalara uyguladığı faizler şöyle oldu:
TCMB, 17 Nisan kararı öncesinde
bankalara gecelik borç veriyordu, bu karar sonrası normal borç verme kanalı
olan haftalık repo ihalesiyle borç vermeye geri döndü. Buna göre bankalara repo
ihalesi açıyor ve yüzde 46 faizle verilecek borç miktarının nasıl paylaştırılacağını
kararlaştırıyor.
TCMB’nin bankalara kullandırdığı
fonların ortalama faizi, haftalık repo ihalesinde, verilen tekliflere ve geç
likidite penceresi imkânından yapılan kullanımlara göre, gecelik faizlerin
belirlediği alt ve üst limitler arasında bir yerde oluşuyor. Bu sisteme faiz
koridoru sistemi deniyor. Bunu bir şekil yardımıyla açıklayalım.
Şekilde dikey eksende faiz oranı
(i), yatay eksende likidite (L) yer alıyor. Siyah kırıklı çizgi geç likidite
penceresi faizini (GLPF), düz çizgi gecelik borç verme faizini (GBVF) TCMB’nin
gecelik borç verme faizini, gri düz çizgi gecelik borç alma faizini (GBAF),
kırıklı gri çizgi haftalık repo ihalesi borç verme faizini (HRF) (politika
faizi) ifade ediyor. GBVF (siyah düz çizgi) ile GBAF (gri düz çizgi) arasındaki
alan da faiz koridorunu gösteriyor.
TCMB’den haftalık repo ihalesi
yoluyla yüzde 46 faizle fon kullanan bankalar ile geç likidite penceresi
imkânını kullanarak borç alan bankaların ve TCMB’den diğer adlar altında (repo, depo
gibi) kullandıkları imkânlara ödedikleri faizin, kullanılan miktara göre ağırlıklı ortalaması TCMB ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini (AOFM)
ortaya çıkarıyor.
TCMB'nin 18 Nisan Cuma günü
bankalara kullandırdığı fon miktarı 885 milyar TL'yi aşmış, bu fonlamaya
uygulanan ortalama faiz oranı da (ağırlıklı ortalama fon maliyeti) yüzde 47,97 olmuş.
TCMB’nin politika faizi yüzde 46
olmakla birlikte bankaların TCMB’den ortalama borçlanma maliyeti (AOFM) politika
faizinden (HRF) daha yüksek bir düzeyde oluştuğu için bankaların kredi faizleri
de yükseliyor. Enflasyonda düşüş eğilimi ortaya çıkarsa TCMB, herhangi bir
karar almasına gerek kalmadan AOFM’yi aşağıya çekerek bankalara daha düşük bir
ortalama faizle fon sağlayabilir.
Bir ülkede eğer hukukun
tarafsızlığı ve üstünlüğü, güçler ayrımı dengesine bağlı demokrasi, liyakate
dayalı görevlendirmeler gibi temel meselelerde sorunlar büyük değilse o ülkede
enflasyonla mücadeledeki başarı ya da başarısızlık merkez bankasına aittir. Buna
karşılık ekonomide bu değindiğimiz sorunlar varsa enflasyonla mücadelenin
sorumluluğu tek başına merkez bankasına çıkarılamaz. Milton Friedman’ın “enflasyon
her yerde ve her zaman parasal bir olgudur” sözü bizim gibi temel yapısal
sorunlarını çözememiş, hatta zaman içinde büyütmüş ülkelerde geçerli değildir. Bizim
gibi ülkelerde geçerli olabilecek söz şudur: “hukukun tarafsızlığı ve üstünlüğü
gibi, güçler ayrımına dayalı demokrasinin işletilmesi gibi, liyakate dayalı görevlendirmeler
gibi yapısal sorunlarını çözememiş ve hatta büyütmüş olan ekonomilerde
enflasyon dâhil bütün ekonomik sorunlar o yapısal sorunların sonucu olarak
ortaya çıkar.”
Mahfi hocam, gecelik, haftalık, geç likidite faiz oranları tamam ama ne kadarlık bir paradan bahsediyoruz? bankalar hangisini ne miktarda kullanıyor ona ait rakamlarda var mı?
YanıtlaSilToplamı 18 Nisan itibarıyla 885 milyar liraydı.
SilHocam bu yazılanlarını okuduklarına eminim ama o kadar lükse şatafata ve alıştılar ki bunu bırakmayacaklardır.
YanıtlaSil:(
SilÖnceden de çok iyi değildik ama başkanlık sistemi ülkeyi tamamen çürüttü. Sistem değişmeden hiçbir şey düzelmez. Dilimize pelesenk ettiğiniz "Yapısal reformlar" da şu anki düzende yapılamaz. Ne yapacaklar? Yolsuzluğu mu bitirecekler? Sistem zaten yolsuzluk üzerine kurulmuş. Adalet mi sağlanacak?
YanıtlaSilÖnümüzde çok keskin 2 yol var. Ya şu anki düzende ısrar edip Venezuela'dan beter hale geleceğiz ya da hatalarımızdan ders çıkarıp hızlıca medeni bir ülkeye dönüşeceğiz.
ne zaman düzeleceğiz, ekonomistlerin uzmanların öneri ve tavsiyeleri uzay boşluğuna gidiyor
YanıtlaSilMevcut sistemde bir şeylerin düzelebileceğine inanmak artık mümkün değil. Sorunlar ancak halkın yürümesiyle çözülebilir. Nereye diye sormayın.
YanıtlaSilYazınız için teşekkürler!
YanıtlaSilSağ olun.
SilTeşekkürler.
YanıtlaSil🙏
SilHocam yazılarınızın içinde ana fikir ve çözüm hep var. " “hukukun tarafsızlığı ve güçler ayrımı . "
YanıtlaSil🙏
SilHocam faiz enflasyonun altında olduğu sürece nafile?
YanıtlaSilBu sistemde faiz enflasyonun üzerine çıksa da kalıcı çözüm olmaz.
SilHocam neydik ne olduk?
YanıtlaSilİyi değildik, çok kötü olduk.
SilAşağıdaki söz herhalde ki ders kitaplarına da girecektir:
YanıtlaSil"hukukun tarafsızlığı ve üstünlüğü gibi, güçler ayrımına dayalı demokrasinin işletilmesi gibi, liyakate dayalı görevlendirmeler gibi yapısal sorunlarını çözememiş ve hatta büyütmüş olan ekonomilerde enflasyon dâhil bütün ekonomik sorunlar o yapısal sorunların sonucu olarak ortaya çıkar."
Bu dönemde giremez, belki ileride.
SilDesene sayın hocam bizim dertler bitmek bir yana artarak katlanacak..hele şu sonuncusu tam anne elinden kurabiye tadında:(kendi kendimze risk olusturmakta uzerimze yok..hocam insanlar artik enflasyon fiyat zam inanin hic ilgilenmiyor artik...toplum çürüyor ölüyor,ahlak yerle bir oldu...umutlar bitti..işin kötusu bizi yönetenlerde bizden beter sekilde hic bir sekilde yeni argümanlar gelistiremiyor halka verecek hic birseyleri kalmadı..yalan bile yalanmış derken oda yalanmiş türünden tiksindirdiler artik.merkez bankası yıl sonu enflasyon güncellemesini ne zaman kaç sefer daha yapacak bu sefer ne diye anlatacak bakalim.
YanıtlaSilHocam mb nın euroyuda tutması gerekmezmi?
YanıtlaSilHayır Euro'daki yükseliş ihracatçı ve turizmcinin lehine.
SilHocam yatırımlar dinamitleniyormu?
YanıtlaSilOlmayan yatırım dinamitlenemez.
SilMahfi Hoca,
YanıtlaSilAnladığım kadarıyla; Merkez Bankası, Bankalara gecelik olarak faiz üst banttan para verebiliyor ve alt banttan alabiliyor, ama haftalık faizde (politika faizinde) sadece borç para veriyor fakat almıyor, yanlış mı anladım yoksa?
Doğru.
SilHocam bu ülkede güçler ayrılığının tarafsız bir şekilde uygulanması ve seçimlerin demokratik bir ortamda gerçekleştirilmesi , vize serbestisinin de yolunu açar mı? Vize serbestisinin enflasyonu düşürecek temel etkenlerden biri olduğu savına katılır mısın?
YanıtlaSilBu işler hemen olmaz, bu dediklerinizi yaptıktan sonra kalıcı olduğunu gösterecek kadar süre geçmesi gerekir.
SilHocam , Fenerbahçe yine başaramadı ve siz yine haklı çıktınız. Her zaman haklı çıkmak bazen sıkıcı olmuyor mu?
YanıtlaSilSıkıcı değil ama üzücü oluyor.
SilHocam tüik in 2023 mikro verileriyle açıklanan enflasyon ve büyüme rakamlarının son derece hatalı olduğuna dair tespitler yapılmaya başlandi..Bu durum bir skandal değil mi.Micro verilerle yapılan hesaplamalarla yüzde yüz onbeş gibi enflasyon oranının ortaya çıktığı buna paralel olarak ta açıklanan büyüme rakamının da hatali olduğuna dair tespitler var.O zaman bugünkü faiz oranlarının da hiç bir gerçekçiliğinin olmadığı sonucuyla karşı karşıya olduğumuz gerçeği ortaya çıkmıyor mu.
YanıtlaSilYani bunun için çalışma yapmaya gerek yok aslında sokağa çıkıp alış veriş yapan herkes bunu fark ediyor zaten.
SilHocam, Friedman gibi para arzı-enflasyon grafiği çizsek, orantılı çıkmaz mı bu ikisi bizde? Matbaada para basıp arz edilmesini zorunlu kılan nedenler ayrı konu tabi. Mühendislik okudum, ekonomi konusunu anlamaya çalışıyorum. Herkes parasının sonuna bir sıfır ekleyebilse (para arzı. kağıt paradan önce bunu madeni paranın içindeki altın ya da gümüş miktarını azaltarak yapıyorlarmış, bir çeşit dolandırıcılık sanki :) ), fiyatlar da bir süre sonra kabaca 10 kat artmaz mı?
YanıtlaSilEvet ama bizde para arzı öyle iddia edildiği hızla artmıyor.
SilHocam nisan ayı tüfe objektif açıklanırsa 4 un üstü olurmu sizce?
YanıtlaSilMahfi hocam, paradan bir SIFIR atsak nasıl olur? Mümkün değil mi, mümkünse neden yapılmıyor?
YanıtlaSilHocam, sizce genel geçer en doğru ekonomik sistem var mıdır? Ülkeden ülkeye değişiklik gösterir mi? Mesela komimizmin yanlış olduğu sürdürülememesinden kanıtlandı. Kapitalizm sistem en doğru sistem mi? Rekabete dayalı üretimler hizmetler, faydalı tarafı da var zararları da var. Peki ya karma ekonomik sistem? Gerçi temel sorunlar mevcutken hukuk bağımsızlığı yokken yasaların üstünlüğü yokken, ahbap çavuş ilişkisi olan toplumda hangi sistem gelirse gelsin sonuç hüsran olacaktır.
YanıtlaSil