Kitaplar ve Yorumlar 2025 - 1

Yuval Noah Harari, Neksus (çeviren: Çiğdem Şentuğ), Kolektif Kitap, 2024

Harari’nin önceki iki kitabını da (Sapiens ve Homodeus) okudum ve çok beğendim. Ama bu kitabı bence ilk ikisinden de çok daha önemli bir kitap. Bilgi teknolojisinin demokrasi ve diktatörlüğün gelişip yayılmasına nasıl farklı şekillerde yol açtığını, nasıl kullanıldığını örnekleriyle anlatıyor. Bu örnekler ilk çağlardan günümüz dünyasına kadar pek çok evreyi, kişiyi ve devleti kapsıyor.

“Eğer tüm kararlar bir kişinin ağzından çıkıyor ve en yakın danışmanları bile ona itiraz etmekten çekiniyorsa ortada diyalog yok demektir… Kimse muhalif görüşlerini kamuoyu önünde dile getiremiyor ama kapalı kapılar ardında parti yöneticileri ya da üst düzey yetkililerden oluşan küçük bir grup görüşlerini özgürce ifade edebiliyorsa bu, hala diktatörlüktür ama demokrasiye doğru minicik bir adım atılmış demektir” (sayfa 153.)

Kitapta verilen örnekler arasında Türkiye de var ve ne yazık ki kötü örnekler arasında sayılıyor.

Çok önemli bir kitap, mutlaka okunmalı hatta siyaset bilimi öğrencilerine yardımcı ders kitabı olarak okutulmalı.

Soner Kavuncuoğlu, Asya Tipi Üretim Tarzı, İmge Kitabevi, 2025

Doğu toplumlarında, batıdan farklı olarak toprak bireylerin mülkiyetinde değil devletin mülkiyetindeydi. Toprak sahipliği olmadığı ve toprak miras yoluyla devredilemediği için kapitalist toplumlarda görülen sermaye birikimi de olmuyor ve üretim buna göre farklı şekilleniyordu. Bu farklı üretim biçimini ilk kez açıklayan Karl Marks’tır. Kavuncuoğlu, son derecede karmaşık bir yapıya sahip olan Asya tipi üretim tarzını ele alıp ayrıntısıyla incelemiş. Konuya uzak kişiler için anlaşılması zor bir çalışma, buna karşılık konuyla ilgilenenler için çok önemli bir referans kitabı.  

Goncagül Haklar, Ölüm Soğuk, A7 Kitap Yayıncılık, 2024

Goncagül Haklar, bir tıp doktoru, uzmanlık alanı tıbbi biyokimya. Bu kitap onun ilk polisiye kitabı. Kitapta bir cinayeti, onunla bağlantılı tarihi eser kaçakçılığını araştıran biri kadın iki polisle birlikte çalışan adli tıp uzmanı biri erek biri kadın iki uzmanın çözümlemelerine yer veriliyor. Polisiye yazan herkes ceza hukuku ve adli tıpla ilgili en azından giriş düzeyinde bilgi edinmesi beklenir. Haklar, işin uzmanı olduğu için polisiye yazanlara adli tıp alanında tam anlamıyla dersler vermiş. Kitap yalnızca bu derslerden dolayı değil, yerler, betimlemeler, olay örgüleri olarak da hem akıcı hem de güzel olmuş. Okumanızı öneririm.

Nafiz Aydın, Hititçe Büyük Sözlük, Altınordu Yayınları, 2024 ve Hititçe Dilbilgisi, Altınordu Yayınları, 2024

Nafiz Aydın’ın iki eserini de hızlıca inceledim. Bir yandan bu çok zahmetli ama çok değerli çalışmaları keyifle elden geçirirken bir yandan da özellikle son dönemlerdeki fiyat artışları sonucunda kitap okuyan sayısının ne kadar azaldığını bildiğim için bu önemli kitapların yeterince satılmayacağını düşünerek üzüldüm. Benim gibi Hititler ya da eski uygarlıklar üzerinde çalışmış, zaman harcamış insanlar bu kitapların ne kadar büyük bir zahmetle hazırlandığını hemen anlayacaklardır. Her ikisi de çok önemli bir boşluğu dolduran bu iki kitabın layık olduğu ilgiyi çekmesini dilerim.

Alper Demirdöğen, Emine Olhan, Tarım Politikası, İmge Kitabevi, 2025

Türkiye’nin bugün en ciddi ekonomik sorunlarından birisi tarım politikasıdır. Varmış gibi anlatılsa da böyle bir politika uzun zamandır yok. Uygulamalar ve önlemler var olan tarımı da yok etmeye yöneliyor. Böyle bir ortamda Demirdöğen ve Olhan’ın kitabı, tarım politikasının nasıl olması gerektiğini örnekler vererek ortaya koyması bakımından önemli. Yazarlar, bugün karşımızda olan birçok sorunun, tarımsal üretim ve verimlilikteki düşüşün nedenlerini ve çözüm yollarını ortaya koyuyorlar. Ayrıca kitabın son bölümünde yer alan ülke örnekleri de karşılaştırmalar yapabilmemize olanak sağlıyor. Okunması gerekir.