Enflasyona Karşı Maliye Politikası
Önce harcamalar yönünden GSYH denklemini yazalım:
Y = C + I + G + (X - M)
Y = GSYH
C = Özel (kişiler ve kamu kesimine dâhil olmayan firmaların) tüketim
harcamaları
I = Özel yatırım harcamaları
G = Kamu kesimi harcamaları
X = İhracat
M = İthalat
Enflasyonla mücadelede maliye politikasına başvurulacaksa kamu harcamaları politikası, vergi politikası ve kamu borçlanma politikası şeklinde üç alt politikasından biri, ikisi veya hepsi kullanılacak demektir.
Kamu harcamaları politikası yoluyla enflasyonu denetim altına alınması planlanıyorsa kullanılacaksa G’nin kısılması gerekir. Bu durumda kamu kesiminin harcamalarını gelir olarak elde eden özel kesimin harcayabileceği para azalacağı için özel tüketim harcamaları (C) ve özel yatırım harcamaları (I) da azalacaktır. Bu durumda eşitliğin sağ tarafında azalma olacağı için sol tarafı da buna uyacak ve dolayısıyla GSYH (Y) azalacak, bir başka ifadeyle ekonomide küçülme hali ortaya çıkacaktır.
Vergiler yoluyla enflasyonu denetim altına almak düşünülüyorsa ve eğer kamu kesimi özel kesimden vergileri artırmak suretiyle elde ettiği ek geliri harcayarak kamu harcamalarını (G) artırmazsa o zaman (C) ve (I) azalacak ve dolayısıyla (Y) düşecektir. Eğer kamu kesimi elde ettiği ek geliri de harcayacaksa o zaman (C) ve (I) değişmeyecek, denklemde geçici değişiklikler olsa da başlanılan noktaya geri dönülmüş olacak yani enflasyonu düşürecek adımlar atılamamış olacaktır. O halde vergi politikası yoluyla enflasyon düşürülmek isteniyorsa kamu kesiminin topladığı ek vergilerin kamu harcamasına dönüşmemesi ve mesela erken borç itfası olarak kullanılması gerekecektir.
Kamu borçlanması kullanılarak enflasyonu düşürmek için devletin iç borçlanmayı artırarak özel kesimden para çekmesi ve bu yolla (C) ve (I)’yı kısması ve bu şekilde eline geçecek harcama imkânını kullanmaması bir başka ifadeyle (G)’yi artırmaması gerekir. Bu durumda (C) ve (I)’daki düşüşler (Y)’nin de düşmesine ve ekonominin küçülmesine yol açar bu da enflasyonda düşüşü gerçekleştirir.
Görüleceği gibi enflasyonu
önlemek için maliye politikası araçlarına başvurulması talebin düşürülmesi ve
ekonominin küçülmesiyle yürütülebilecek bir politikadır.
Para politikasının bu şekilde
uygulanacak maliye politikasına eşlik edip destek verebilmesi için merkez
bankası politika faizinin harcamaları caydıracak, tasarrufu özendirecek kadar
yüksek tutulması, zorunlu karşılıkların kredi kullanımını artırmayacak düzeyde
belirlenmesi, başta açık piyasa işlemleri olmak üzere likidite yönetiminin de
enflasyonu artırmayacak biçimde yürütülmesi gerekir.
Bu iki politikanın bu şekilde
birbiriyle uyumlu olarak yürütülmemesi halinde enflasyonda görülecek düşüşlerin
büyük ölçüde baz etkisinden kaynaklanan ve kalıcı olmayacak düşüşler olacağını
söyleyebiliriz.
Sayın hocam maliye politikası çalışmak için hangi kaynakları okumamızı önerirsiniz?
YanıtlaSilMaliye politikası konusunda birçok kitap var: Benim ve Ercan Kumcu'nun ortak kitabımızı kolay anlaşılır olması nedeniyle tavsiye ederim: Ekonomi Politikası
Silöncelikle elinize sağlık hocam vergi sisteminin tamamen hukuka uygun bir şekilde değişikliği enflasyonu ne ölçüde etkiler sizce bildiğiniz gibi vergi sistemimizde çok açık var
YanıtlaSilÇok ciddi şekilde düşüş yönünde etkiler. Çünkü bizde kayıt dışı çok kazanç var. Bunlar vergilenirse talep düşer.
SilEline sağlık Mahfi. Ancak sana bir eleştiri getireceğim müsaadenle. Yazında şu anki hükümet politikasının bu tespitin neresinde durduğunu belirtmemişsin. Çok daha cesur yazılarına alışık bir kitlen var. Sevgilerimle,
YanıtlaSilSevgili Ömer, bu konuda başka yazılarımda birçok öneri var biliyorsun. Bu yazı ve bir sonra gelecek olan para politikası yazım daha teknik yazılar. O nedenle bunlarda siyaset içerikli yorum yapmadım.
SilFevkaladenin fevkinde bir yazı olmuş hocam .
YanıtlaSilSağ olun.
SilHocam siyaset içermeyen yazılarınıza bayılıyoruz. Lütfen daha sık yazın böyle.
YanıtlaSilTeşekkür ederim ama benim hiçbir yazım siyaset içermiyor zaten. Sadece rahatsız edici gerçekleri yazınca insanlar rahatsız oluyor.
SilSaf bilgi içeren şahane bir Mahfi eğilmez yazısı. Yorulduk artık polarize olmaktan.
YanıtlaSilTeşekkürler.
SilMükemmel.Mükemmel.Mükemmel.
YanıtlaSilSiyasetin hayatımızda bu kadar yer etmediği günleri hatırlatan ,bilgiye doyurucu bir yazı olmuş.Toplum olarak ne kadar kutuplaşmışız.Her yazıda, tweette, makalede , iki kutuplu Türk siyasi ikliminin etkileri var.Bu yazı onlardan değil.Teşekkürler,
Çok teşekkür ederim.
SilHocam daha önce sizin yazılarınıza düzeltme yorumları atan "Dezenformasyonla Mücadele Timi"ni bir çok sosyal medya platformunda muhalif düşünürlerin video ve tweetlerinin altında kendilerince düzeltme yorumu atarken görmeye başladık. Yorumlarını onaylamayacağınızı söylemiştiniz ama ,size hala yazıyorlar mı?
YanıtlaSilYazmıyorlar.
SilHocam bir süredir" yapısal reformlar nelerdir" sorusu gelmiyor.Sizce toplum yapısal reformların neler olduğunu anladı mı artık?
YanıtlaSilHiç sanmıyorum.
SilHocam Kızılcık Şerbeti dizisini izlediniz mi?Toplumun muhafazakarlar ve laikler olarak bölündüğü savı sizce doğru mu?
YanıtlaSilİzlemedim ama toplumun pek çok anlamda bölündüğü doğru.
SilHocam kitap hazırlığınız var mı? En son bu blogdaki sorulardan "Mahfi Eğilmez ile Q&A" diye bir kitap hazırlığınız vardı.Ne aşamadadır?
YanıtlaSilVar, bakalım ilerlemeye çalışıyoum.
Silİlber Ortaylı -Soli Özel tartışmasında hangi taraf haklıydı sizce hocam?
YanıtlaSilİzleyemedim, bilmiyorum. Nasreddin Hocanın dediği gibi ikisi de haklı olabilir.
SilAsaf Savaş Hoca geçenlerde yaptığı bir söyleşide ,birlikte program yaptığınız dönemde çok fikir ayrılığı yaşadığınızı ama buna rağmen size saygı duyduğunu ve çok sevdiğini söyledi.Siz bir yanıt vermek ister misiniz?
YanıtlaSilAsaf Hoca benim çok saygı duyduğum bir iktisatçıdır. Fikir ayrılıklarımızın olması bizim için zenginliktir. Farklı bakış açıları yakalamamıza yol açıyor.
SilSayın Hocam, anladığım, enflasyon ile mücadelede sadece maliye politikalrı kullanılırsa kısır döngüye giriyoruz.O zaman mevcut durumu muhafaza edip hep dediğiniz gibi yapısal reformları yapmak uzun vadede çok daha iyi sonuç verecektir. Tabii bu yapısal reformlar içinde kamunun tasarrufu olmazsa olmaz şarttır.
YanıtlaSilEvet, o nedenle para ve maliye politikasının birlikte ve aynı yönde kullanılmasını öneriyoruz. Ayrıca dediğiniz gibi bizim yapısal reformları yapmaya ihtiyacımız var.
SilHocam , üniversite öğrencisiyim.Sizi ekonomi profesörümüzün tavsiyesiyle takip etmeye başladım.Sorum şu, suriyeliler dönerse ekonomiye olumlu etkisi olur mu?
YanıtlaSilDemek ki hocanız dediği halde iyi takip edememişsiniz. Bir önceki yazım bu konuyu anlatıyor.
Silhocam mb brüt rezervlerde, döviz azalıyor altın yükseliyor ise sonuç ne olur.
YanıtlaSilAltın değer kazandığı için yükseliyor aslında miktarda pek bir değişiklik yok. Dövizdeki azalma ise rezervlerden satış yapıldığı veya bankaların MB'deki gönüllü tasarruflarını azalttığı anlamına gelir.
SilMAHFİ HOCAM, DIŞ BORÇ ÖDEMELERİ ARTMASINA RAĞMEN DÖVİZ NEDEN HALA STABİL SEYREDİYOR.
YanıtlaSilOrada ilginç bir durum var. Kur stabil olduğu için insanlar dövizlerini bozdurup TL alıyor, bu olduğu için de kur stabil kalıyor. İlk nasıl başladı derseniz MB döviz satarak dövizi belirli bir düzeyde tuttu, sonra döviz belirli düzeyde durduğu için insanlar dövizden TL'ye döndü v e kur stabil kalmaya başladı.
SilBu kadar söyleme rağmen, para politikası, maliye politikası neden eşgüdümle hareket etmiyor HOCAM.
YanıtlaSilMaliye politikası ya vergi artırmayı ya da kamu harcamasını kesmeyi gerektiriyor. İlave vergi alsalar oylar azalıyor, harcamaları kesmeye ise kendilerinden başlamaları lazım ki o da olmuyor.
SilTÜSİAD SON TOPLANTISINDA HÜKÜMETTEN SIKI PARA POLİTİKASINA DEVAM ETMESİNİ ISTEDI.TÜSİADDA GİDİŞATTAN MEMNUN GİBİ HOCAM
YanıtlaSilTamamını izlediğinizde pek çok sert eleştiri olduğunu göreceksiniz. Hukukun zafiyeti, Anayasa Mahkemesi kararlarının dinlenmemesi, kadın cinayetleri, çete oluşumları gibi birçok toplumsal soruna parmak basmışlar.
SilAsgari ücret zammı,memur zammı, emekli zammından sonra ,2025 ilk çeyreğindeki ENFLASYON yüzde 60.
YanıtlaSilBurada hesap sorulması gerekenler asgari ücretliler, memurlar, emekliler değil, bilim dışı bir yola girerek enflasyonun yükseldiği bir ortamda faizi düşürenlerdir.
SilSAYIN HOCAM ORTALAMA 2025 DOLAR KURU TAHMİNİNİZİ ALABİLİRMİYİZ.
YanıtlaSilBöyle bir tahminim yok. Bilinmezlerin çokluğu tahmin yapmayı olanaksız kılıyor.
Silhocam tüketimi azaltmak,harcamaları düşürmek için, iktisatta faiz artırımından başka bir yol yokmu.amerikada, avrupada, türkiyede aynısını yapıyor.
YanıtlaSilAmerika ve Avrupa için faiz artırımı yeterlidir. Çünkü onlarda hukuk, eğitim, demokrasi altyapısı bize göre yeterli. Bizim faizin yanında o sorunları da çözmemiz lazım.
SilMahfi Hocam, bu platformdan defalarca çözüm yollarını anlattınız. Ancak dikkate alınmıyor ya da uygulanmıyor. Bu koşulların değişmeyeceğini düşünerek bu koşullara rağmen ne tavsiye edersiniz?Sanki her tarafımız sarılmış ve çıkış yok gibi hissediyoruz. Ama her karanlığın aydınlığı olduğuna inanıyorum. Size göre aydınlığa çıkış için tutunmamız gereken dal ne olmalıdır?
YanıtlaSilBunu defalarca yazdım, bir kez daha yazayım: Tutunulması gereken tek dal bilimdir. Hukuku, demokrasiyi geliştirmek, eğitimi düzeltmekten başka çıkış yolu yok.
SilHocam merhaba, ülkemizde teşvik sistemi sizce doğru işliyor mu? Burda köklü bir reform yapmadan yüksek teknolojili mal üretmek ve marka yaratmak mümkün mü? Geri kalmış ülkelerle rekabet edebilmek için ücretleri baskılamaya çalışmak ne kadar doğru bir politikadır?
YanıtlaSilSiyaset kokmayan yazılarınıza hasret bu gözler hocam.Oh, ne güzel döktürmüşsünüz.
YanıtlaSil