Kitaplar ve Yorumlar 2024 - 4

 Ahmet Ümit, Yırtıcı Kuşlar Zamanı, YKY Yayınları, 2024

Ahmet Ümit, yalnızca bir yazar, edebiyatçı değil aynı zamanda bu ülkenin yetiştirdiği önde gelen aydınlardan birisidir. Her yerde karşımıza çıkabilen suçları inceleyen komiserleri, dedektiflerinin yanı sıra ülkenin siyasetçisiyle, iş insanıyla, tarikat liderleriyle iç içe girmiş suçları araştıran Başkomser Nevzat’ıyla yaşamımızda önemli bir yer edindi. Bu çok önemli romanında günümüz Türkiye’sinde yaşanan ekonomik bozulmanın yarattığı çöküş ortamının getirdiği ahlaki çürümeyi ele alıyor. Ve çok çarpıcı bir ifadeyle özetliyor durumu “Alıştığımız ülke, alıştığımız İstanbul, alıştığımız hayat kayıp gidiyordu avuçlarımızın arasından.” Başkomser Nevzat’ın bu macerası bir polisiyenin ötesine geçerek hatta kara roman türünü de geride bırakarak bir eleştiri öyküsüne dönüşüyor. Okunması şart desem yeridir.

C.W. Ceram, Tanrıların Vatanı Anadolu (Türkçesi: Esat Mermi Erendor), Remzi Kitapevi, Gözden Geçirilmiş 9. Basım, 2024

Ceram’ın bu harika kitabını ilk kez 1970’lerin ortalarında okumuştum. Sonra, Hitit öyküleri yazmaya başlamadan önce 1990’ların sonlarında bir kez daha okudum. Demek ki bu benim bu kitabı üçüncü kez okuyuşum. Kitap gerçekten büyüleyicidir. Son derecede anlaşılır bir dille ve merak uyandırıcı tarzda yazılmış. Kitabın İngilizce olarak ilk yayınlandığı tarih 1955’tir. O zamandan bu yana yeni buluşlar yapıldı, yeni Hitit kentleri ortaya çıkarıldı ama bu kitabın özünü değiştirecek bir şey olmadı. Hitiler üzerine pek çok kitap yazıldı ama bence bu kitabın anlatımına erişilemedi. Kitabın yeni baskısı da çok güzel olmuş, resimler, fotoğraflar çok daha net ve temiz görünüyor. Bizden yaklaşık 3200 yıl önce Hattuşa’yı başkent edinerek bir süper güç haline gelmiş olan Hititler hakkında bilginizi geliştirmek istiyorsanız bu kitabı mutlaka okuyun derim.

Ümit Akçay, Krizin Gölgesinde En Uzun Beş Yıl, Doğan Kitap, 2024

Ümit Akçay, 2018 sonrasında rejim değişikliğiyle birlikte Türkiye’nin uyguladığı yanlış ekonomi politikasının yarattığı krizi doğuran gelişmeleri ele alıp irdeliyor. Akçay bu önemli kitabında, dünyayı 1980’lerdeki küreselleşmeyle birlikte etkisi altına alan, emeği daha da zayıflatarak sermayeyi iyice öne çıkarmayı amaçlayan neoliberal politikalar gelip de Türkiye gibi giderek bilimden kopan bir ülkeye uyarlanınca çok daha feci sonuçların ortaya çıkışını anlatıyor ve analiz ediyor. Kitap, 2024 yılında belirli bir ölçüde dönüşe yol açan değişiklikleri de analize tabi tutuyor. Okunması gereken bir kitap olduğunu vurgulayayım.

Volkan Erkan, Zihnini Yeniden Yapılandır, Destek Yayınları, 2. Baskı, 2024

Volkan Erkan’ın bu ilk kitabı çok çarpıcı bir cümleyle başlıyor: “İnsan ne olduğunu bilmek istiyorsa önce ne olmadığını görmek zorunda.” Kitap, bize yaşamı nasıl karşılamamız ve nasıl yaşamamız gerektiği hakkında çok önemli bilgiler sunuyor. Mesela kitabın ortasındaki şu Shakespeare sözü müthiş bir özet: “Düşüncelerin neyse hayatın da odur. Hayatın gidişini değiştirmek istiyorsan düşüncelerini değiştir.” İnsanı düşünmeye yöneltecek bu kitabı da öneriyorum.

Erman Ertuğrul, Arkeofili, Mundi Yayınları, 2024

Hepimiz geçmişte neler olduğunu bir ölçüde merak ederiz. Yakın geçmiş çok daha ayrıntılı bilinir buna karşılık arkeolojinin alanına giren uzak geçmiş daha az bilinir. Pek çok arkeoloji kitabı ve makalesi, ayrıntılarla fazlaca uğraştığı için bu işi meslek edinmemiş ve çok da zamanı olmayan insan için okunmaya uzak metinler olarak durur. Erman Ertuğrul arkeolojiyi herkesin okuyup anlayabileceği bir düzeye indirgemiş. Bu tür indirgemeleri yaparken olayın özünü yitirmemek, meseleyi bir öyküye çevirmemek önemlidir. Ertuğrul hem anlaşılabilir hem de özünden ayrılmamış bilgiler sunabilmiş. Arkeoloji meraklısı için gerçekten hoş bir kitap olmuş.