KENDİME YAZILAR

SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication / Dünya Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Topluluğu); paranın ülkeler arasında hızla transfer edilmesini sağlayan uluslararası bir finansal yapılanma sistemidir. SWIFT, her bir kurumun kendisine ait bir uluslararası ödeme sistemi geliştirmesinin yaratacağı yüksek maliyetleri, zaman kayıplarını ve ortaya çıkabilecek tekelleşmeyi önlemek isteyen Amerikan ve Avrupa Bankalarının girişimiyle 1973 yılında kurulmuş bir sistem. Merkezi Brüksel’de olan bu sistem günümüzde 200 ülkenin, bankalar başta olmak üzere, yaklaşık 11 bin finans kuruluşuna hizmet sunuyor. SWIFT sistemi, Belçika Merkez Bankası tarafından, ABD ve İngiltere başta olmak üzere dünyanın önde gelen merkez bankaları tarafından ortaklaşa denetime tabi tutuluyor. SWIFT sistemini bir aracı banka ya da finans kuruluşundan çok bir onaylama, mesajlaşma birimi, üyelerinin uluslararası ödemelerini yapmalarına aracılık eden bir kurum olarak düşünmek daha doğru olur...

Rusya’nın Ukrayna’ya Girmesinin Yarattığı Tablo Rusya, Ukrayna’da kendilerini bağımsız birer devlet olarak ilan eden Donetsk ve Luhansk’ı tanıdıktan sonra Rus ordusu Ukrayna’ya girmeye başlayınca uluslararası gerilim iyiden iyiye tırmandı ve her tarafta piyasalar ağır darbeler aldı. Şimdi bütün mesele burada Nato ve Rusya arasında bir savaş çıkıp çıkmayacağında. Ben, her iki tarafın da ellerinde nükleer güç bulunması nedeniyle, bu gerilimin, bir sıcak savaşa dönüşmeyeceği buna karşılık tıpkı İkinci Dünya Savaşı sonrasında yaşandığı gibi uzun süreli bir soğuk savaşın başlangıcı olacağını düşünüyorum. Soğuk savaş; iki ya da daha fazla devlet arasında silahlı mücadeleye dönüşmeyen ama her an dönüşebilecekmiş gibi görünen siyasal gerginlik hali olarak tanımlanabilir. Dünden bugüne yaşanan gerginliğin piyasalarda yarattığı etkiye bakarsak karşımıza şöyle bir özet tablo çıkıyor: ABD, Avrupa ve Rusya’nın Durumu Nato, şu ana kadar bir müdahale yerine sürekli olarak Rusya’ya ambargo uyg...

Rusya’nın, Ukrayna’da kendilerini bağımsız birer devlet olarak ilan eden Donetsk ve Luhansk’ı tanımasıyla doruk noktasına tırmanan uluslararası gerilimin Nato ile Rusya arasında bir savaşa dönüşmesi olasılığı bir anda dünya gündeminin ilk sırasına oturmuş bulunuyor. Her konuda olduğu gibi bu konunun da içinde birçok farklı mesele var. Bunlardan birisi de ekonomilere neler olacağı meselesi.    Savaş üç türlü tanımlanıyor: (1) İki ya da daha fazla devlet arasında ortaya çıkan ekonomik, siyasal ya da dinsel anlaşmazlıklar nedeniyle, bu devletlerin birbirlerine karşı ordularıyla giriştikleri silahlı mücadele (uluslararası savaş.) (2) Bir ülkenin içinde, farklı grupların, yönetimi ele geçirmek için giriştikleri silahlı mücadele (iç savaş.) (3) İki ya da daha fazla devlet arasında silahlı mücadeleye dönüşmeyen ama her an dönüşebilecekmiş gibi görünen siyasal gerginlik hali (soğuk savaş.) Küresel sistemde bir devlet bu üç tür savaşın hiçbirinde fiilen yer almasa bile savaş halind...

Enflasyon ve faizden hangisinin neden hangisinin sonuç olduğuna ilişkin uzun süredir gündemde olan bir tartışma var. Kimisine göre faiz enflasyonun nedeni, kimisine göre de enflasyon faizin nedeni. Bana sorarsanız hepsinin nedeni risklerdeki artış. Hiç kuşkusuz enflasyon artışı da bir risk artışı olarak kabul edilmeli.  Şimdi bakalım Merkez Bankası politika faizini (bir hafta vadeli repo ihale faizi) indirmeye başladıktan sonra neler olmuş: Merkez Bankası faizin neden enflasyonun sonuç olduğu tezini kabul ederek yola çıktı ve yüzde 19 olan politika faizini Eylül 2021’de yüzde 18’e düşürerek faiz indirimlerine başladı. İlk indirim sonrasındaki tepkiler çok yüksek olmadı. Çünkü piyasa, Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine devam edeceğinden emin değildi. Piyasa tepkilerine bakarak faiz indirimlerinden vaz geçeceğini umuyordu. Merkez Bankası sonraki aylarda faiz indirimlerine devam etti ve Aralık 2021’deki Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini yüzde 14’e düşürdü (o...

Fitch Ratings şirketinin Türkiye’nin ülke kredi derecesini BB- (negatif)’den B+ (negatif)’e indirince ülke riski meselesi yeniden gündeme geldi. Ülke riski; yatırım yapılacak ülkede bu yatırımın yapılması ve geri dönüşüyle ilgili olarak var olan belirsizlikler ve bu belirsizliklerin yatırımcı açısından yaratabileceği kayıplar anlamına geliyor. Ülke riskini etkileyen konular başlıca üç başlıkta toplanabilir: Siyasal riskler, ekonomik riskler ve sosyal riskler. Bu risklerin ölçümü sonucunda ortaya çıkan dereceye reyting, riskleri ölçen kuruluşlara da reyting kuruluşları deniyor. Ölçümü en fazla dikkate alınan üç reyting kuruluşu var: Standard and Poor’s, Moody’s ve Fitch Ratings. Bu üç kuruluşun Türkiye için verdikleri reytinglerin durumuna kronolojik olarak bakalım (AAA en iyi BBB yatırım eşiği onun altındakiler spekülatif dereceler, D veya F batık anlamına geliyor, bu harfler +, - ya da 1,2,3 gibi sayılar alıyor ayrıca yanlarında parantez içinde pozitif, negatif, durağan gibi ifadele...

Faiz, ekonomide ve finansta, tasarruf sahibinin parasını ödünç olarak ihtiyaç sahibine kullandırmasının bedeli olarak tanımlanır. Yine ekonomide ele alındığı gibi para da bir mal gibi kabul edilirse, faiz, parayı başkasına kullandırmanın kirası olarak düşünülebilir. Faizin pek çok çeşidi vardır: Basit faiz, bileşik faiz, sözleşme faizi, yasal faiz, temerrüt faizi, nominal faiz, net nominal faiz, reel faiz. Faiz hesabı ödünç verilen paranın (ya da para yerine geçen altın gibi varlıkların) vadesine göre yapılır: Günlük faiz, haftalık faiz, aylık faiz, yıllık faiz gibi. Bizi burada ilgilendiren üç tane faiz tipi var: Nominal faiz, net nominal faiz ve reel faiz. Önce bunları tanımlayalım: Nominal Faiz:  Bankaların mevduata uygulayacaklarını açıkladıkları faiz nominal faizdir. Örneğin bir banka 1 yıl vadeli mevduata % 20 faiz vereceğini açıklamışsa bu nominal faizdir.  Net Nominal Faiz:  Bankaların açıkladıkları nominal faizden vade sonunda gelir vergisi stopajı yapılıyor....

İlk ve Son Barış: 100. Yılında Lozan, Editör: Bülent Özükan, Boyut Yayınları, 2021 Bülent Özükan’ın editörlüğünde hazırlanan bu kapsamlı eser Lozan Antlaşması’nın 110. Yıldönümü için alanında uzman 26 yazarın yazdığı metinlerden derlenerek hazırlanmış bir kitap. Aslında bu esere kitap demek haksızlık olabilir çünkü bu bir albüm-kitap. Yalnızca Lozan konusundaki yazıları ve tartışmaları değil aynı zamanda döneme ait fotoğrafları, karikatürleri ve haritaları da içeren bir eser. Ben de kitaba ‘Osmanlı Borçları ve Gayrimeşru Borç Kavramı’ başlıklı yazımla katkıda bulundum. Kitabın sonunda Lozan Antlaşması’nın tam metni de var. Her kitaplıkta bulunması gereken bir eser diyebilirim. Mehmet Selik, Marksist Değer Teorisi, Efil Yayınları, 2021 51 yıl sonra Mehmet Selik’in (ölümü 2005) Marksist Değer Teorisi’ni tekrar hızlıca okudum. AÜSBF’de (Mülkiye) üçüncü sınıfta İktisadi Doktrinler Tarihi dersine Mehmet Selik gelmişti ve bu kitap dersin temel kitabıydı. Askerler 12 Mart (1971) Muhtı...