Son Okuduklarımdan Seçtiğim Üç Kitap

Gavin Menzies, 1421: Çin’in Dünyayı Keşfettiği Yıl, Türkçesi: Kardelen Kala, Kalkedon Yayınları
İngiliz Kraliyet Donanmasında uzun yıllar denizaltı subaylığı ve komutanlığı yapmış olan Gavin Menzies, denizcilik bilgisi, kartografi bilgisi ve tarih merakını bir araya getirerek eline geçen bir haritadaki tuhaflığı incelemeye başlıyor. Bu inceleme adeta bir yün yumağındaki yünün ucunu çekmek gibi ilerliyor. Yumak açıldıkça sürprizler çıkıyor. Menzies’in araştırmaları başka haritalar, dikili taşlar, bir takım bitki ve hayvanlar gibi birçok alana yayılıyor. Ve sonuçta Menzies, Vasco de Gama, Bartolomeu Dias ve Kristof Kolomb’dan yıllar önce Çinlilerin Ümit Burnundan geçtiğini, Güney kutbunu ve Amerika’yı keşfettiğini kanıtlıyor. Menzies ayrıca Piri Reis haritasının Çinli amirallerin çizdiği haritadan yararlanılarak çizildiğini ortaya koyuyor. 15’inci yüzyılın ilk çeyreğindeki bu keşifleri Ming Hanedanının 3’üncü İmparatoru Zhu Di’nin (Yongle) düzenlettirdiğini ve filoya Amiral Zeng He’nin komuta ettiğini yazıyor. Zeng He, Zhu Di’nin, kendisine karşı Mandarinleri kullanarak savaşan yeğenini yenerek tahtı ele geçirmesine yardım eden Hadımağalarının önde gelenlerinden birisi. Müslüman olan Zeng He bu keşiflere yollanan Hazine Yelkenlilerinin de komutanı. 

Coğrafi keşiflerle ilgili bilgilerimizi alt üst eden bu önemli kitabı okumanızı öneriyorum. 

Kritovulos, Kritovulos Tarihi (1451 – 1467), Çeviren: Ari Çokona, T. İş Bankası Kültür Yayınları, Hasan Âli Yücel Klasikler Dizisi, 208.

Kritovulos, Bizans’ın yıkılmasını ve Osmanlı İmparatorluğu’nun onun yerini almasını yaşamış bir tarihçi. İstanbul’un fethi konusundaki kaynak kitaplardan birisi olan bu kitabında Kritovulos, Fatih Sultan Mehmed’in yaşamının en önemli bölümünü ele alıyor ve Sultanın İstanbul’un fethi ve Avrupa’daki diğer fetihlerini ayrıntılarıyla anlatıyor. Kitapta yer alan Fatih Sultan Mehmed’in kamu maliyesi alanında yaptıklarını anlatan bir pasajı buraya aktarayım: “…hazinedarları çok sıkı bir sorgulamadan geçirerek babasının hazinesini denetledi. Yıllık vergilerin toplanmasını ve görevli memurları ciddiyetle denetleyerek çalışmalarının hesabını vermeye zorunlu kıldı. Enderun ve kamu (Mirî) hazinelerinin büyük bir kısmının israf edildiğini, yararlı işlerde kullanılmadığını saptadı. İsraf, yıllık vergi gelirlerinin üçte biri kadardı. Böyle bir olayın tekrarlanmaması için gerekli önlemleri alarak bu miktarın tekrar Enderun Hazinesine yatırılmasını sağladı. Vergilerle yıllık gelirleri önemli oranda artırdı. Vergilerin toplanması ve harcanmasıyla ilgili memurları korkutarak dürüst çalışmaya yöneltti ya da yerlerine güvenilir ve aklı başında memurlar getirdi; çünkü babası bu konularda aşırı hoşgörü göstermiş, denetimi gevşetmişti.”

Kritovulos Tarihi, çok önemli bir tarih kitabı. Tarihle, Osmanlıyla ve İstanbul’un fethiyle ilgilenen herkese öneririm.  

Hasan Dinçer, Serhat Yüksel (editörler), Finansal İktisat, Orion Kitabevi, 2018

Ekonomi, işletme ve maliye okuyan öğrencilere tavsiye ettiğim ek çalışmaların içinde finans dersi de yer alıyor. Hatta çoğu kez bu dallarda okuyan öğrencilerden yüksek lisansta ne yapalım diye soranlara finans dalını öneriyorum. Çünkü günümüz dünyasında finans çok fazla öne çıktı ve konuyla ilgili olan olmayan herkesin yaşamının bir parçası haline geldi. Dinçer ve Yüksel’in editörlüğünde yazılmış olan çok yazarlı bu kitap makroekonomik göstergeler ve ilişkiler ile finansal kurumların kararları ve finansal piyasaların işleyişi arasındaki ilişkiyi kurmak isteyenler için çok iyi bir başvuru kitabı olmuş.

Son derece kapsamlı olan bu kitabı finans konularını öğrenmek isteyen öğrenciler, finans alanında çalışıp da teorik altyapısını güçlendirmeyi amaçlayanlar ve finansal piyasalarda olup bitenleri anlamak isteyenler okumalı derim.