Son Gelişmeler Üzerine Değerlendirmeler
Durum Tespiti
Bu yazıyı kaleme aldığım an
itibariyle; Merkez Bankası’nın ortalama faizi yüzde 11,99, gösterge faiz yüzde
13,85, USD kuru 3,9064, Euro Kuru 4,6033 ve dolayısıyla sepet kur 4,2550
dolayında bulunuyordu. Ve Merkez Bankası, döviz kurlarındaki oynaklığı denetim
altına alabilmek amacıyla 2017 yılının kalan kısmı için toplam 3 milyar USD ile sınırladığı ‘Türk lirası
uzlaşmalı vadeli döviz satım ihalelerine’ başlamış bulunuyordu. Merkez
Bankası’nın döviz kurlarına yönelik bu düzenlemesi daha önce Brezilya ve
Meksika tarafından uygulanmış bir düzenleme. Bu tür önlemler, dengeli bir
ekonomi yapıya sahip olduğu halde geçici bir süre içinde çeşitli nedenlerle
spekülatif bir parasal atağa maruz kalan ülkelerde başarıya ulaşabilecek
önlemler. Bir başka ifadeyle bu önlemler uzun süreli uygulanabilecek önlemler
olmadığı gibi dengesizlik içindeki ekonomilerde başarılı olması da kolay değil.
Eğer denge bozukluklarının altında farklı nedenler varsa bu tür önlemlerle
sonuç almayı beklemek teşhisin yanlış yapıldığını gösterir. İşin kötüsü,
teşhisin yanlış yapıldığı imajı doğarsa spekülatif ataklar artabilir.
Öncelikle bir durum tespiti
yapalım. Türkiye ekonomisinin bugün içinde bulunduğu durumu 2016 yılındaki
durumla karşılaştıracak bir tablo yaparsak karşımızda şöyle bir görünüm buluruz:
Makroekonomik Göstergeler
|
2016
|
2017 Güncel
|
Değerlendirme
|
Büyüme (%)
|
3,2
|
5,5
|
+
|
İşsizlik Oranı (Yıllık Ortalama, %)
|
10,9
|
11,2
|
-
|
Enflasyon (Yıllık Ortalama, %)
|
7,77
|
10,6
|
-
|
Sepet Kur (yıllık Ortalama)
|
3,19
|
3,84
|
-
|
Bütçe Dengesi / GSYH (%)
|
-1,1
|
-2,0
|
-
|
Cari Denge / GSYH (%)
|
-3,8
|
-4,7
|
-
|
Dış Borç Stoku / GSYH (Yılsonu, %)
|
46,8
|
52,0
|
-
|
Uluslararası Yatırım Poz. (Milyar USD,Net)
|
-363,1
|
-440,0
|
-
|
Brent Petrol USD/Varil (Yıl ortalaması)
|
45,1
|
53,67
|
-
|
Gösterge Faiz (Yıllık Ortalama, %)
|
9,82
|
11,59
|
|
TCMB Ortalama Faizi (Yıllık Ortalama, %)
|
7,25
|
11,37
|
Bu tabloya göre Türkiye ekonomisi
2017 yılında önceki yıla göre büyüme dışındaki bütün göstergeler açısından daha
kötüye gitmiş, başka bir ifadeyle ekonomi bütün dengeleri bozma pahasına
büyümüştür. Gösterge faiz yüzde 9,82’den 11,59’a yükselmiş, Merkez Bankası da
kur ve enflasyondaki olumsuz gidişi frenleyebilmek için ortalama faizini yüzde
7,25’den yüzde 11,37’ye yükseltmek zorunda kalmıştır. Merkez Bankası faizini
fazlasıyla artırmış görünüyor olsa da gerçek öyle değildir. 2016 yılında
gösterge faiz ortalaması yüzde 9,82 iken Merkez Bankası ortalama faizi yüzde
7,25 ile çok düşük bir düzeyde kalmış ve bugünkü bozulmanın ve dengesizliğin
tohumları orada atılmıştır. O nedenle bugün gelinen noktada Merkez Bankası
faizi yeterince yüksek gibi görünse de geçen yıl kaybedilen zemini kazanmaya
yetmemektedir.
Dış Finansman Bağımlılığı
Türkiye, bugünden itibaren
önümüzdeki 12 ay içinde 170 milyar Doları vadesi gelecek olan döviz mevduatı, döviz
kredileri, döviz borcu olarak ve 40 milyar Doları da cari açık olarak toplan
210 milyar Dolar tutarında dış finansman bulmak zorundadır.[1] Türkiye’yi kırılgan yapan
tablo budur. Türkiye, dış finansman bağımlılığı yaratan bu sorunu çözmeden bu
tür önlemlerle kurlarda kalıcı bir istikrar sağlayamaz.
Enflasyon ve Faiz Meselesi
Daha önce bu blogda birçok kez
yazdığım bir şeyi bir kez daha tekrarlayayım: Türkiye’nin enflasyonu talep
enflasyonu ile maliyet enflasyonunun karışımından oluşan karma bir yapıdadır. Maliyet
enflasyonunun temelinde yatan asıl unsur da yukarıda değindiğim kırılganlığın
yarattığı kur artışlarıdır. Kurlar yükseldikçe, bir başka deyişle TL dış değer
kaybına uğradıkça, ithal girdilerin fiyatı artıyor ve bu artış maliyet
enflasyonuna yol açıyor. Bu durumda faiz artırımı zorunlu hale geliyor. Çünkü
faiz, ABD gibi parası rezerv para olan ülkelerde talep enflasyonunu
denetlemenin aracı olarak kullanılsa da bizim gibi parası rezerv para olmayan
ekonomilerde talep enflasyonunu denetlemenin yanı sıra döviz kurunu ve
dolayısıyla maliyet enflasyonunu da denetlemenin aracı oluyor. O nedenle faizin
enflasyonla olan ilişkisi kadar kurla olan ilişkisi de önemli.
Bu konudaki eski yazılarımın bir listesini sunuyorum:
Yazıyı yayınladıktan sonraki gelişmeler:
20.11.2017 Akşam gelişmeleri: TCMB, yukarıda
değindiğim ‘Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım ihalelerinin’ ilkini
sonuçlandırdı. Buna göre 1 ay vadeli ihalede gerçekleşen tutar 150 milyon USD
ve ortalama kur 3,92810, 3 ay vadeli ihalede gerçekleşen tutar 100 milyon
USD ve ortalama kur 4,00433, 6 ay vadeli ihalede gerçekleşen tutar
100 milyon USD ve ortalama kur 4,10766 oldu.
21.11.2017 gelişmeleri: TCMB’nin döviz satım
ihalesinin piyasaya etkisi olmadı, hatta olumsuz etki yaptı. USD kuru 3,96’yı
geçti. Bunun üzerine Merkez Bankası, bankaları fonlamada kullandığı gecelik
borç verme imkânını sıfıra düşürdüğünü ve fonlamayı sadece geç likidite
penceresi imkânından yapacağını açıkladı. Bu durumda uzun süredir yüzde 12’nin
altında tuttuğu ortalama faizini yüzde 12,25’e çıkarmış olacak.
Hocam son zamanlarda artan vergiler enflasyonu dusurucu bir etki yapar mi? Bu durumda kurlari geriletir mi?
YanıtlaSilYapmaz.
SilYapmaz yapmadigi gibi de bazi maliyet kalemlerinde artisa bile neden olabilir!
SilYapmaz. Üretici bu vergi artışlarını direkt olarak maliyete yazar, bu durum üretilen mal ve hizmetlere fiyat artışı olarak yansır. Dolayısıyla enflasyon artışına sebep olur diyebiliriz. Enflasyon artıncada kurlar yukarı hareketlenir.
Silhocan adim kemal baki ankaradan yaziyorum size sormak istediğim konusu dünya genelinde 2008 benzeri bir kriz cıkarsa paraya ihtiyac duyan ülkelerin ve türkiyenin ahvaline olur
Silbirde ben yakın zamanda hic tahmin edemeyecegiz bir ülkeden başlayacak kriz cıkacagına inanıyorum yine en saglıklı finasal yatırım aracı altınmıdır?
yapmaz bkn: Tanzi-Olivera etkisi
SilHocam bugüne kadar yazdıklarınızdan kendime kattıklarımın hakkı ödenmez. Öncelikle bunlar için teşekkür ederim.
YanıtlaSilKısaca bir sorum olacak: Sizce bizdeki enflasyonun ne kadarı maliyet enflasyonundan ne kadarı talep enflasyonundan gelmektedir??
Çok teşekkür ederim. Bunun hesaplanması o kadar kolay değil. Ama ben kur kaynaklı maliyet enflasyonunun 3/5 dolayında etki yaptığı kanısındayım (sadece sezgisel olarak söylüyorum.)
SilHocam secim sonuclari ile büyüme arasindaki iliskiyi daha onceki bir yazinizda gostermistiniz. Mevcut yonetimin, yaklasan secimler nedeniyle diger gostergelerin kotulesmesi pahasina buyumeyi oncelik haline getirdigini dusunebilir miyiz?
YanıtlaSilBu durumda ekonomide herhangi bir kirilim yasanmadigi surece, secimlere kadar mevcut politikalar ile yola devam edecegiz gibi gorunuyor.
Belki ama büyüme eğer işsizliği düşürmemiş, gelir artışı sağlamamışsa beklenen etkiyi yaratmaz.
SilHocam,Merkez bankasi 3.6 milyar usd satacakmis,Merkez Bankası, bugün ilk kez Türk Lirası uzlaşmalı vadeli döviz satış ihalesi düzenleyecek. 1 aylık 150, 3 aylık 100 ve 6 aylık 100 milyon dolarlık ihale yapılacak.
YanıtlaSilGuncel usd kur 3.90 diyelim ,bu 100 milyon usd lik satışın yada toplamda 3.6 milyar usd satışı usd kurunu ciddi anlamda düşürmeye yeterli midir ? 3.6 milyar usd az değil ama bu kadar basit mı bu iş ? yüzde kaç oranda pozitif olarak kur düşebilir ?
Yeterli olmadığını bugünkü gelişmelerden görebiliyoruz gibi.
SilSayın adsız 15:15
SilTcmb nin bugün ilkini düzenlediği ihalelerde doğrudan bir döviz satışı yok bildiğim kadarıyla..
Benim de öğrendiğim kadarıyla döviz satışı yok. Uzlaşılan kur rakamının üzerinde döviz artışı olursa aradaki farkı Merkez karşılayacak. Amaç gelecekte ay/aylarda borcu olan şirketlerin şimdiden döviz alıp piyasaları bozmasını önlemek. Merkez döviz falan satmayacak.
SilEge Cansen de bugün,sanırım yine düşük kur yüksek faizi hicveden bir yazı yazmış.O konuya farklı yaklaşıyor gibi
YanıtlaSilEge beyin yaklaşımı farklıdır.
SilEge Bey, fazla basitleştirerek söylersek şunu diyor: Devalüasyonu takmayın, hatta bırakın olsun, ki bu sayede yüksek ihracat yapalım, daha sonra doğal olarak TL yeniden değer kazanacaktır ve enflasyon düşecektir.
SilYani Ege Bey bir strateji öneriyor: İhracatla kalkınma modeli.
Mahfi Bey ise, mevcut stratejinin değişmeyeceğini var sayarak (ceteris paribus), mevcut ekonomi yönetimine tavsiyede bulunuyor.
Dolayısıyla birbirleriyle çeliştiklerini sanmıyorum.
Umarım yanlış anlamıyorumdur.
Ben de Ege beyin demek istedigi dusuk kur tabanli yaklasimin artik miadini doldurdugu yonunde. Uzakdogudan ornekler veriyor sutununda yer kalmamis olacak ki euro ve dolar bolgelerinin para basmasininda bu yaklasim degisikliginin bir paradigmasi oldugunu soyluyor. Ozellikle dolar yen paritesini onumuze koyarak yillar itibariyle.
SilTurkiyeye gelince ben dovizin cikmasinin korkulacak bir sey olmadigini dusunuyorum. Hatta 2017 basinda dolar 4 lira bandina geldiginde bizim surekli indirmeye calismamis 3.50lere indirdikten sonra sevincimiz tam anlamiyla fakir sevinci. Eger merkez bankasi bu yilin basinda dolari 4 lira oldugunda 3.85lerin altina indirmeseydi izin vermeseydi simdi daha farkli bir tablo bizi karsilardi. Dovizin cikmasi kotu bisey degil ihracatimiz artar. cari acigimiz azalir.baska care yok cunku. dolarin 4.25 bandina kadar cikmasina goz yumulmalidir. Enflasyonlu ortama girdigimizi dusunuyorum onumuzdeki surecte tukiyede %15lerde enflasyon rakami ile karsilasabiliri. Ondan sonra %25li rakamlar da gelebilir. Bu bize issizligi dusurme konusunda imkan da saglayabilir. Philips egrisi sayesinde issizligi yenebiliriz. doviz artislari ile de cari acigi yenebiliriz.
Dövizin çıkması ne ihracatımızı arttıracak,domates mi?
SilNe üretiyorsunda ne satacaksın. O sizin dediğiniz Çin gibi çok üreten ülkeler için geçerlidir.Samanı bile ithal eden bizim gibi ülkeler için değil.Tüketimi mallarını ithal etmeyi alışkanlık haline getirmiş olan bizim gibi ülkelerde döbizin başı boş bırakılması enflasyonu artırmaktan başka bir işe yaramaz.
SilAslını isterseniz Ege beyin yaklaşımı mantıklı, ihracatla kalkınma modelini keşke başarabilsek. ancak bu yaklaşımında eksik noktalar var diye düşünüyorum. Şöyleki, bizde geçmişten gelen bir kriz algısı var kurlar yükselmeye başladığı anda bu herzaman hortluyor, ikinci olarak içinde bulunduğumuz toplum lüks tüketime çok fazla alıştı insanların bu gibi alışkanlıklardan vazgeçmesi kolay değildir, üçüncü olarak yeterli tarımsal üretimimiz yok hani eskiden övünürdük ya ülkemiz kendi kendine yeten ülkelerden biri diye artık maalesef öyle değiliz keşke olabilsek.. lüks tüketimden bir şekilde vazgeçilebilir belki bu çok sarsıcı olmaz ama insanlarımızı besleyebilmek ege beyin işaret ettiği model için en önemli eksiklik bence. Çin hatırlarmısınız bilmem ama bisiklet yoğunluğunun en fazla olduğu ülkeydi, insanlar biryerden bir yere bisikletle giderdi, bol bol pirinç tüketirlerdi kültürleri öyle, şimdi geldikleri nokta ortada.. japonya da benzer şekilde kalkındı ikinci dünya savaşında 2 atom bombası tepesinde patlamış ülke şu an dünyanın sayılı ekonomilerinden birisi.. biz o modeli keşke 80 li yıllarda uygulayabilseydik herşey o zamanlar daha basitti insanlar kanaatkardı, tarım üretimimiz yeterliydi..
SilEn yalın hali ile tek sıkıntımız döviz dengesizliği. UYP verilerine bakacak olursak, her 1 usd varlık için 3 usd yükümlülüğümüz oluşuyor.
SilYani bir kazanıyoruz üç borçlanıyoruz. Yıllar yılı da durum böyle. 1'e 2,5 olduğu zamanlar da var.
Gsyh hesaplarına şüphe duyabiliriz ama, UYP verileri çok gerçekçi. İyi birşey yapıyorsak bunun yansımasını UYP de görmeliyiz.
Bu iyiye gidiş dış ticaret hesaplarında sağlayacağımız başarılar sayesinde olacaktır. Tüm kaynaklarımızı verimli bir şekilde bu alana yöneltmemiz gerekir.
İhracatımız, ithalatımızdan daha fazla artar hale gelmeli.
Ama kur ne olursa olsun demek de doğru değil. Bu seferde şirketlerimiz döviz cinsinden ucuzluyor. Yabancılar ucuza satın alıyor. Buna da bir çare bulunmalı. Stratejik alanlarda şirketlerimiz yabancıların eline geçmemeli.
Dalgali kurdayiz dovizin piyasa kosullarinda belirlendigi atmosferde doviz arz talep ihracat ithalat ve kur riskleri bizim enflasyonumuzla yabanci paralarin enflasyonu arasindaki farklar sonucu dengeyi bulmayi calisiyor. Kanaatim odur ki ; bu kadar dis dunyadan ayri dusmus arayi acmis enflasyon oraniyla ve cari acik siyasal toplumsal ululslarasi risklerin oldugu ortamda tlnin daha da deger yitirmesidir. Ben dolar kurunun yakin vadede 4.25 bandina cikabilecegini dusunuyorum.
SilHocam,kısa zaman sonra yılbaşı geliyor, 2018 sene içi veya sonu tahminlerinizi açıklayacakmısınız?
YanıtlaSil50 defa yazdi. gelecek ile ilgili bir tahminde bulunmuyor.
SilMevcut durumu analiz ediyor. neden sonuc iliskisi kuruyor. iktisadi kurallar cercevesinde yorumunu yapiyor.
Aslında son 15 yılda 2 kez tahmin açıklamadım: 2008 ve 2017. 2018 için henüz bilmiyorum. 15 Aralık'ta çalışmaya başlarım model üzerinden, bakalım ne olur.
SilHocam kredi çekip ev almayı planlıyorduk. Ama tüketiciler olarak önümüzü görmek çok zor bu şartlarda. 210 milyar dolar ek kaynağa da ihtiyaç olduğunu şimdi okuyunca iyice soğudum bu işten. Bankaların muhtemelen mevduat sıkıntısı artacak.
YanıtlaSilAman Aman.. asla. biraz daha bekleyin. en gec 1 yil icerisinde yari fiyatina alabileceksiniz.
SilInsaat sektörü krizi geliyorum diye bas bas bagiriyor.
Japonlar bile bu durumu gördü de, bizimkiler hala vermis coskuyu.. Gökdelenlerde lüküs Hayat.
Şimdi parayı harcama değil,koruma devri.Paranızı nerede (hangi araçla)korursunuz size kalmış ama asla çok cazip olmadıkça yatırıma döndürmeyin.
SilAli beyl,
Silalma ev mev. ev fiyatlari dusuyor. muhtemelen nakitinde vardir senin nakitini doviz+altin olarak degerlendir derim. TLde tutma. TL deger kaybediyor hem dis dunyada hem iceride de enflasyon olarak. Zarar edersin!
haklısınız
SilMillet alis veris yapmasin da kriz ciksin AKP gitsin eski sefil gunlere geri donelim diye arzulayanlara alternatif olarak uygun bir ev bulduysaniz alin. Ev fiyatlari yariya dusecek felan diye laflara itibar edip onunuze gelen sanslari kacirmayin.
SilAdsiz 23:12 "eski sefil gunleri" anlatsana biraz. Merak ettim.
SilAdsiz 06:07, laf ile anlatmasi pek mumkun olmuyor, bir video paylasayim o aydinlatici olur:
Silhttps://www.youtube.com/watch?v=_C6AKO0fcBk
hocam merkez bankası başkanı istifa etmelidir bence siz ne düşünüyorsunuz ?
YanıtlaSilHerkes kendi kararını kendisi vermelidir. Ben istifa ederken kimseye sormadım, kimsenin fikrini almadım.
SilHocam CB ne zaman çıkıp kameraların önünde Merkez Bankası'na faizlerle ilgili çatsa tl değer kaybediyor. Yıllardır takip ediyorum sonuç hep aynı. Neden CB, MB yetkilileriyle gizlice toplanıp diyeceğini demiyor da sürekli kameralar önünde bunu yapıp sürekli tl'ye değer kaybettiriyor?
YanıtlaSilO ne yaptigini bilse bunlar olur mu?
SilBu konuda bilgim de fikrim de yok.
Silhocam şuna kısaca krize girdik diyebilir miyiz, ben de ona göre arkadaşlarla iddiaya giricem.
YanıtlaSilHenuz degil
SilKrizi nasıl tanımladığınıza bağlı olarak değişir. Mesela döviz borçlusu açısından krize girilmiş görünür.
SilHocam faizler daha da artar ve ülkedeki konut stoku da bunun sonunda elde patlarsa; zincirleme olarak tüm sektörlerde bir kriz oluşabilir mi?
YanıtlaSilGenellikle son dönem krizleri böyle çıkıyor.
SilHocam, TCMB bu hamlesinin yeterli olmadigini gorurse ne gibi ilave onlemler alabilir kisa vadede kur acisindan. Biliyorsunuz bir de Amerika'daki dava sonucunda da kurun artmasi ihtimali soz konusu.
YanıtlaSilFaizi 12,25'e yükseltti ama sanırım artık o da yetmiyor.
SilHocam öncelikle elinize sağlık. Merkez Bankası'nın Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım ihaleleri politikası hakkında bilgi veren bir yazı yakın zamanda paylaşıp bizi aydınlatabilir misiniz?
YanıtlaSilBu konuda çok şey yazıldı. Uğur Gürses'in Hürriyet'teki yazısını okumanızı tavsiye ederim.
SilHocam sert bir faiz artisi geliyor mu?
YanıtlaSilAdsız 17:06
SilSizce geliyor mu ? Sayın Mehmet Şimşek açıkladı ki : döviz geliri olmayan şirketlere dövizle borçlanmayı yasaklayacak düzenleme yapılıyormuş, döviz geliri olanların döviz borçlarını hedge ederek kur riskini minimize etmelerini öneriyorlar.. ben şahsen böyle bir hamle beklemiyorum .. ( kesinlikle yatırım tavsiyesi değildir)
MB fizi 12,25'e yükseltti ama bu yeterli görünmüyor.
SilHocam, büyüme rakamları aldatıcı. Siz zannediyorsunuz ki ülke olarak büyüdük, güçlendik, kas yaptık. Onlar aslında yağ. Biz sadece şismanladık. Tüfe yerine üfe'ye bakarsanız göreceğiniz şey şu: ağırlığımız %5.5 arttı ama kaslarımız %1 küçüldü. Bu işin sonu kalp krizidir. Eğer sağ çıkarsak bir kalp cerrahının bize by-pass yapması gerekebilir. Tabi bize bakacak bir doktor bulabilirsek........
YanıtlaSilHayret, bizim hanimin bana surekli soylediklerine ne kadar benziyor...
SilHocam Meksika ve Brezilya'nın benzer durumda yaptığı hamle çözüm olmamış ve çöküşün başlangıcı olmuştu. Bizde de Adeta aynı şeylerin fotokopisi olacakmış gibi duruyor.210 milyar dolar için Şimşek; ''geçen sene bulmuştuk şimdi de buluruz ' diyor ancak bu tazyik karşısında ihtiyaca konu olan rakam bu kadar rahat bulununabilir mi
YanıtlaSilCok Dogru diyorsunuz. fakat Türkiye, Meksika ve Brezilya degil. Türkiye Ekonomik iflasa itilemeyecek Kadar önemli bir ülke. Daha uzun yillar tabiri Uygun ise sagilmak üzere yemlenecek, hicbir Zaman refaha ve huzura kavusamadan devam edecek bu kisir döngü.
SilIcinde bulundugumuz cografya 210 milyarin birileri tarafindan verilmesini gerektiriyor.
Simsek hakli. Küresel egemenlerin iki dudagi arasindadir bu 210 milyarcik paranin yönü.
Tabii karsiliginda nelerin verilecegine baglidir.
Aslinda hersey planlandigi gibi gidiyor. ufak tefek aksakliklarin olmasina ragmen.
ülkenin siyasi ve ekonomik yönden bu Kadar zor durumda olmasina ragmen bir hükümetin hala %51 lerde olmasi mümkünmüdür.? Dünyada baska bir örnegi yoktur.
Böyle bir tablo normal sartlar altinda 2019 secimlerine Kadar ekonominin iflasi, ayni zamanda siyasi iktidarin tepetaklak olmasini gerektirir.
Oysa, durum öyle degil, Iktidar icerde ne zaman zor duruma düsse inanilmaz bir sekilde hem de disaridan sihirli bir dokunus ile yine kahraman rolleri biciliveriyor.
Referandum öncesi Almanya ve özellikle Hollanda tiyatrosunu unuttuk bile degil mi.?
Ne gariptir ki 2018 yerel ve 2019 büyük secimleri arefesinde hemen hemen her alanda zor durumdaki AKP Atatürke sarilmis. milyonlarin gözüne baka baka takiyye yaparken.
Ne büyük baska bir tesadüf, Hem de Nato nun icinden, Hem de bir Türk asilli Subay tarafindan Atatürk ile birlikte Cumhurbaskanimizi Düsman hedefi olarak gösteren bir Garip durum hasil oldu.
Bir anda inanilmaz tepkiler. Nato ya salvolar. icerideki tribünlere yine nagmeler. ve adeta ülkeyi bu düsmanca tavira karsi kenetleyen Reis.Hem de Atatürkle beraber.
sonuc itibariyle Halkin beynine Atatürk ve RTE ayni yerde ve Natonun hedefinde algisi ile
yepis yeni bir "Van Minit"
Halbuki hedefteki RTE neden Atatürk ile birlikte gösterilip hedef yapilir. Düsman RTE böyle bir durumda Muhalefeti ile ve Atatürkcü kesim ile tüm ülkeyi kenetler RTE nin yaninda olmasini saglar. ki bu sekilde oldu.
Natodaki Türkiye düsmanlari iktidari ile muhalefeti ile böyle bir aptalliga nasil müsaade eder,Bu durum RTE yi yine kahraman yapar. secimlere de damgasini vurur.
27 nisan E muhtirasi ve Hollanda tiyatrosunu tekrar hatirlamakta yarar var.
Ayni sahne, ayni oyuncular farkli Taktik ayni oyun.
iste Küresel efendiler herseyin farkinda olduklarindan, ayni zamanda ülkemizde ve bölgedeki istediklerini simdiye Kadar oldugu gibi en iyi yerine getirecek partnerlerini secerken dikkatli ve secicicidirler.
durup dururken yeni partnerler ile yeni maceralara, yeni oyunlara giriseceklerine simdiye Kadar oldugu gibi basarisi deneyerek kanitlanmis oyuncular ile devam edecekleri icin bu parayi verecekler.
Bizler de hay Allah yine mi yaaa. deyip birbaska bahara diyecegiz.
Guzel yazmisssin adsiz, haklisin.
SilKatiliyorum
Silharika ifade etmişsiniz.
Siltespit On numara
SilHocam, Meksika ve Brezilya yapmış oldugu hamleler neticesinde krizi önleyememiş ve ciddi olumsuz sonuçlarına katlanmak zorunda kalmışlardı.Durumumuz ciddi benzerlik gösteriyor sonuç olarak aynı krizi yaşamak üzere oldugumuzu düşünuyorum. 1. Hangi sihirli davranış bu işi engelleyebilir.
YanıtlaSil2. Sayın Şimşek gerekli parayı geçen sene bulmuştuk bu senede rahatliķla buluruz modunda . Hakikaten 210 milyar dolar sorunsuz bulunabilir mi?
3 Bu para bulunsa bile orta/uzak vade de başımıza daha büyük bela olmaz mı ? Saygılarımla
Önemli olan o parayı bulmak değil. Faizi verince para bulunuyor. Önemli olan sizin dediğiniz gibi bu paraya ihtiyaç duymayacak yapıyı kurmak. Yoksa her yıl aynı sıkıntılar içinde bocalayıp duruyoruz.
SilHocam mrblr. Son zamanlarda yuksek faizin yüksek enflasyona neden oldugu soyleniyor. Sizin yazinizda da bunun tam tersi bir durum söz konusu.merak ettigim şu siz dediklerinizi gerekçelendirmişsiniz peki diger teorinin gerekçeleri nelerdir? Yani faizin düşurulmesi ile enflasyonun nasil düşürüleceği
YanıtlaSilHiçbir fikrim yok. Yalnız Sherlock Holmes'in ünlü bir sözü var bu konulara ilişkin: “Verileri gözden geçirmeden teori oluşturmak vahim bir hatadır. Bunu yapan sonunda teorisini gerçeklere uydurmaya çalışmak yerine, gerçekleri teorisine uydurmak için eğip bükmeye başlar.”
SilSizin espri anlayisiniza bayiliyorum...
SilHocam, Yazılarınız için Teşekkürkler,
YanıtlaSilTCMB'nin bugün yapılan Türk Lirası uzlaşmalı vadeli Döviz satım ihalelerine göre; 1, 3 ve 6 aylık vadelerde sırasıyla 3.9452 TL ortalama fiyat ile 321 milyon dolar, 4.0222 TL ortalama fiyat ile 166 milyon dolar, ve 4.1362 TL ortalama fiyat ile 150 milyon dolar teklif geldiğini okudum bir yerde.
Bu TCMB'nin vadesi geldiğinde doları belirtilen kurdan satacağı, basitçe deyişle TCMB'nin doların TL karşısında kesin olarak artacağı görüşünde olduğu anlamına mı geliyor?
Teşekkürler
Bunlar TCMB'nin dolara ilişkin görüşü değil bu ihaleye teklif verenlerin görüşünü yansıtıyor.
SilFaizler yükselmek zorunda
YanıtlaSilİlk aşaması geldi bile. TCMB faizi 12,25'e yükseltti.
SilMAHFİ BEY, LÜTFEN "NET" CEVAP VERİR MİSİNİZ:
YanıtlaSilŞU AN, EKONOMİK KRİZ BAŞLADI MI?
LÜTFEN LAFI DOLANDIRMAYINIZ, "NET" CEVAP VERİNİZ.
Baslayalı cok oldu adsız. Bunu bilmemeniz ayıp oldu.
SilMahfi Bey'e ne diye soruyorsunuz sayın adsız? Hele de böyle sanki krizi o çıkarmışçasına. Son seçimde kime oy verdiniz sayın adsız? Gidin sorunuzu ona sorun. Mahfi bey ne zaman lafı dolandırdı ki? O her zaman bildiğini yazıyor da, siz ve sizin gibiler ne yazık ki aldanmayı alışkanlık haline getirmişsiniz. Kimseyi suçlamayın sayın adsız, suçlu sizlersiniz.
SilBağıranlara cevap vermeyiniz.
SilAdsız 18:25
SilHayır henüz kriz yok, 4 yıldır sürekli olmakta olan yine oluyor..
Krizler ani kirilmalarla olur, Turkiye'de bir kriz yok ve ayrica bir dogal yada beseri bir afet olmadikca kriz olmaz gibime geliyor fakat Turkiye'de olan sey surekli fakirlesme sarmalidir, her gun ufak ufak fakirlesiyosunuz. Sayet bir deprem veya askeri bir saldiri olursa o zaman kriz ne anlarsiniz. Boyle 3.90dan 3.95e gelmez de bi anda 6 lira olur.
SilBAĞIRANLARA YANIT YOK.
Silbağırmayanlar, sizden cevap bekliyor!
Silmahfi bey, lütfen "net" cevap verir misiniz:
şu an, ekonomik kriz başladı mı?
lütfen lafı dolandırmayınız, "net" cevap veriniz.
Mahfi hocam ve sayın site okurları merhaba:)
YanıtlaSilŞimdi faizler 13.83 falan olmuş diyorlar ama!? Konut kredisi faizleri buna göre çok düşük kalıyor ! Bu sürdürülebilir mı ?
Yada bankalar tamam başka kalemlerden kazanıyoruz o zaman konut kredisinden hiç kazanmayalim diyebilir mi ?
Genel ve kısa değerlendirme mumkunmu?
Teşekkürler
...
Bu surdurulemez bir durum ve bankalar konut kredisinden kazanmayalim demezler. Ayrica bir de soyle bir problem var, konutlarin degeri alici cikmadigi icin dusmeye basladi. Bu durumda kredi verilen ipotekli konutlar da aslinda su an kredi degerinin altina dusmus olabilir. Bence bu durum aslinda firtina oncesi sessizlikten baska birsey degil. Konut balonu patlarsa o zama Amerikadaki gibi subprime mortgage krizi Turkiyede de cikabilir ve konut kredileri geri cagirilabilir. Tabi onu OHAL'le filan engellerler ama o zaman bankalar da yandim der tabi. Belki de ne olursa olsun balon patlamasin diye korkudan mezarliktan gecerken islik caliyordur bankalar.
SilBankalar kredileri geri çağırmazlar ama insanlarda ödeme güçlüğüne ABD'ye göre daha sınırlı düşer. Çünkü bizde aile ekonomisi var akraba desteğinin olduğu. Sorun şurada ev fiyatları insanların kazançları ile orantısız durumda idi. Şimdi o kazançlar reel olarak daha da azaldı. 2007-2013 arası paraların uçuştuğu garip bir dönem yaşadık. Bu ABD'nin parasal gelişmesinin yemlemesiydi. Ve artık yemleme bitti ama tüketim alışkanlıkları değişmedi.
SilTeşekkürler sayın MİG.29
SilEvet başka yorum yapmak isteyen yok mu ?
Konut kredi oranları , bireysel vs kredilere göre beleş bedava çok ucuz ! Bu sürdürülebilir mı ?
Diyelim ki nakite ihtiyacimiz var. Evimizin uzerinde ipotek yok ve guvendigimiz bir tanidik da bulduk. Bu evi kagit ustunda baskasina satar, ihtiyac kredisinden daha ucuza borclanmis olurdum. Istatistiki olarak bu da konut satislarini patlatir ve haberlerde iyi birseymis gibi yansitilirdi.
SilBen dusuk faizle borclandigim icin, ekonominin basindakiler satislarin artmasini propaganda araci olarak kullandiklari icin bu isten karli cikiyorsa, kim zarar ediyor dersiniz?
Hocam,
YanıtlaSilmerkez bankasinin elindeki dolar ve euro rezervi ne Kadar?
Bunun hepsi nakit cinsinden mi? yoksa tahvil de var mi?
Tahvil varsa bu ihtiyac halinde nasil paraya cevrilir?
selamlar
MB'nin son duruma göre rezervleri 96,7 milyar USD. Hepsi nakit değil. Kullanılabilir rezerv bu miktarın yaklaşık üçte biri kadar.
SilTesekkürler Hocam
YanıtlaSilCogu Zaman oldugu gibi acik ve net, anlasilir bir sekilde ülkenin icinde bulundugu durumu özetlemissiniz.
Tabloda da belirttiginiz gibi Büyüme verisi disinda tüm veriler kötü. üzerine bir de 12 ayda bulmak zorunda oldugumuz 210 milyar Dolar gibi Finansman ihtiyaci gelecekte nasil bir durumla karsilasacagimizin isareti sanirim.
Anlayamadigim bir konu var. iktisadi bir aciklamasi vardir umarim.
Tüm veriler bu Kadar felaket oldugu halde Büyüme orani nasil bu sekilde olabilir.
Acaba diyorum Büyüme orani da negatif de diger verilerin bir facia olmasini önlemek icin suni olarak mi yüksek tutuldu.
Öyle ya carsiya pazara, esnafa, isyerlerine bakiyorsunuz yaprak kipirdamiyor.isten cikarmalarin arttigini Kapanan yiginla Dükkani gördükce Bu masil büyüme diye soruyor insan kendine.
Teşekkürler Hocam,
SilHer zamanki gibi berrak bir fotoğraf olmuş.
Siyasi olarak değerlendirilmemesi ricasıyla,
Yanılıyor olabilirim, ekonomi benim için çözmeye çalıştığım bir muamma. Bununla birlikte daha önce büyüme ile ilgili bir arkadaşıma şu örneği vermiştim,
'Ülke olarak şu an buz dolabının kapağını açıp bakıyoruz, içinde her şey var ve dolu, önümüzdeki haftaya gelecek misafirlerimize ziyafet bile çekebiliriz rahat rahat, ve sonra kendi kendimize 'ekonomi iyiye büyüyor, iyiye gidiyor, buz dolabı geçen sene bu vakit bu kadar dolu değildi' diyoruz. Ne yazık ki kredi kartı limitine, faiz oranına, asgari ödeme tutarına pek bakmıyoruz. Gelecek ayki maaştan elimizde kalan para asgari tutarı ödemediği zaman da ne yazık ki buz dolabındaki fazla kahvaltılığı iade için markete götürmek için çok geç olmuş olacak.'
Hükümet, borçlanma limitini, harcamaları arttırarak yavaşlayan ekonomiyi canlı tutmaya çalıştı, ama korkarım harcamaları daha verimli bir buzdolabı, ya da çatıya güneş paneli yerine yine ete peynire yaptık...
Hocam bu ülkeyi bürokrasinin cumhurbaşkanınından korkmasından dolayı gerekenleri yapamaması batıracak bu gidişle
YanıtlaSilDogru yazmissin ama "no storm lasts forever".
Silhocam bilmem katılır mısınız abd ekonomi politikasını yönetmek bizdekinden daha kolay değil mi. bizde herşey herşeye ve abdye de bağlı
YanıtlaSilKurallara uyulur, gerçeklerle kavgaya girişilmezse her yerde yönetim kolay olur.
SilHocam, sizin yazıları okuya okuya iyice kötümser oldum, ne bulduysam dolara çevirip kasaya attım. Ortalama 2,7, miktar fena değil. Ne zaman bozdurmamı önerirsiniz? :)
YanıtlaSilSiz bilirsiniz işinizi.
SilHoca yatırım tavsiyesi vermiyor..
SilSakin bozdurma sakin, bekle hele Zarrab davasi ne olacak, o zaman 8 den filan bozdurursun.
SilGecn sene mahfi hoca satir arasinda dolar artacak dedi. Arsayi arabayi sattim bastim dolara. Bir senede karım 69 bin. Hala bozdurmaya da niyetim yok :)
SilMahfi hocanın bütün yazılarının özeti yapısal reformlar (basamak basamak), güven ortamı ve sosyal adalet.
YanıtlaSilİlk kez yapısal reform dediğimde yıl 1997 idi ve ben Hazine Müsteşarı idim. Beni dinlemediler ben de istifa edip ayrıldım. 20 yıl geçmiş üzerinden. O zaman dediler ki bu işler çok zaman alır, uzun vadede hepimiz ölmüş oluruz falan filan. Oysa o zaman başlasaydık şimdi Kore gibi ülkeydik.
SilHocam o zaman önerdiğiniz yapısal reformlara uzun vadede hepimiz ölüyüz diyerek karşı çıkanlar Keynes 'in sözünü bence çok yanlış anlamışlar. Keynes büyük buhran sırasında devlet müdahalesinin ekonomiyi tam istihdam durumuna getirmesi için şart olduğunu iddia etmiştir fakat klasik iktisat ekolüne mensup iktisatçılar ekonominin kendi işleyişiyle dengeye geleceğini savunmuşlardır( uzun bir zaman sonra bile olsa) . Orada amaç devletin ekonomik bir aktör olarak piyasada hakim konumuna gelmesini engellemektir. Bizde sanırım bu söz kısa vadede belli bir maliyet yüklenip uzun vadede fedakarlıkların sonuçlarının alınmaya başlanacak olmasına karşı çıkmak için kullanılıyor. Yapısal maliyetlerin nesiller üzerinde yarattığı bu orantısızlık ya da dengesizlik sanırım bunu bürokratlar / politikacılar ve vatandaşlar arasında bir oyun ( game Theory bağlamında) olmaktan çıkarıp jenerasyonlar arası bir oyuna çeviriyor. ( oy veren vatandaşlar arasında tabii ki)
SilMB şahtı şahbaz oldu.
YanıtlaSilYa da şah mat oldu.
SilMahfi Hocam 1999 öncesi sigortalı olarak işe başlayan ancak sonradan emeklilik süresinin yaşa bağlı olarak uzatılması ile emeklilikte yaşa takılan ancak prim gününü dolduran bir kitle oluştu. Hükümetin bu kitleye emeklilik haklarını seçmene selam kapsamında vermesini ne kadar olası buluyorsunuz?
YanıtlaSilO dediğiniz mümkün değil. Bence bu ümidi taşıyanlar ısrarlarından vazgeçsinler. Gerçi onlar bilmese de hissediyorlardır böyle bir şeyin olamayacağını.
SilHocam ekonomi bilgim pek yok sizi ve bir kaç yazarı takip ederek bir şeyler anlamaya çalışıyorum. Yazınızda 2016'da ortalama faizin düşük olmasının sonucunu bu sene yaşadığımızı yazmışsınız. Bağlantıyı kuramadığım için soruyorum; geçen sene düşük faiz ile bu seneki yüksek faiz ve dengesiz kur (tabir doğru ise) arasındaki ilişki nedir?
YanıtlaSilFaizi düşürmenin ya da artırmanın etkisi genellikle 6 - 8 ayda ortaya çıkıyor da o bakımdan.
SilHocam OHAL kalksa kura istikrar gelir mi?
YanıtlaSilOlumlu etkisi olabilir.
Silderhal fed dolar basimina baslamasi lazim!
YanıtlaSilHemen Yellen'e soyleyeyim diyecektim ki o da gorevden ayriliyormis, keske daha once hairlatsaydin.
SilMahfi hocam dışarıdan bol para geldiği dönemde gelen parayı inşaat sektörüne değilde geri dönüşü olan üretim ekonomisine yönlendirseydik işsizlik ve döviz sıkıntısı bu boyutlarda olmazdı değilmi
YanıtlaSilEvet işte o dediğiniz de yapısal reformların bir parçası zaten.
SilHocam bunlar sonuçta kısa orta vadede büyümenin azalmamasını istiyorlar. Faiz de fazla yükselmesin istiyorlar ki aslında dikensiz gül yok. Faizi düşürerek doları artırıp maliyet enflasyonunu yaratacağına aksine faiz düşüşü yerine doları faizi arttırmak sureti ile düşürüp, maliye politikaları yoluyla (kredi teşviki, KGF gibi) yatırım ve tüketimi arttırmak sureti ile büyümeyi arttırmaları sonuçta kırılgan bir ekonomiye sahip olduğumuz için daha iyi değil midir? Kredi büyümesi de enflasyon yaratacak olsa da enflasyon doları arttırmadığı sürece ekonomi üstünde faiz düşürmekten çok daha az tehlike arz etmeyecek midir
YanıtlaSilTam olarak anlayamadım ne dediğinizi.
SilKasabama belediye baskani secilirsem danismanim olur musunuz hocam? Sosyal reformlari el birligi ile hayata geciririz.
YanıtlaSilBuradan bedava danışmanlık yapıyorum zaten, paranızı baka işlere ayırın.
SilBen danismanin olabilirim.
SilHocam elinize sağlık.
YanıtlaSilTahvil faizi %14,21 seviyesinde. Dolar/TL 3,9690 dan islem gorurken, Euro/TL 4,6640
SilHocam herşeyi geçtim, bir tsne aklıbaşında bürokrat, bakan, istifasıyla beraber basın açıklaması yapıp gerçekleri söylemez mi. Bu kadar mı korkak herkes. Çık teşhis yanlış de, faiz sebep değil kur, petrol ve deli gibi dağıtılan paralar enflasyon sebebi de, bugüne kadar saldırı olmadı de, biz de süper güç değiliz de, faizlerimiz bilakis bu enflasyona göre düşük de. Lemmingler diye bir belgeel vardı, onlara döndük lemmings olduk.
YanıtlaSilHocam, Merkez Bankası neden faiz artırımından kaçınıyor?
YanıtlaSilKendi tercihi değildir diye düşünüyorum.
SilHocam merhaba,
YanıtlaSilhazine ve tuik tarafından yayınlanan istatistiklerin okunması konusunda açıklayıcı bir yazı yazabilir misiniz..sizin hazırladığınız göstergeler tablosundaki bazı rakamların birbiri ile
ilişkisini nasıl okunması gerektiğini biraz anlatabilir misiniz.. bu girişten kastım şudur ;
hazine nakit gerçekleşmeleri adlı veriden benim anladığım bütçe programı ile gerçekleşmeler sonucunda ihtyiaç duyulan finansman tutarı bu rakam ekim sonu itibariyle 44.901 milyon tl olarak okuyorum.
bunların yanı sıra genel bütçe dengesi ve finansmanı ile merkezi yönetim bütçe dengesi ve finansmanı verilerini bu resimde nereye koymalıyız..
bir diğer sorum da merkezi yönetim borç stığu ekim sonu 867.416 milyon TL olarak açıklandı ..
bu rakamı Türkiye brut dış borç stoku verisi ile nasıl ilişkilendireceğiz ..ben hepsini karşılaştırdığımda birinde gördüğüm rakamı diğerinden teyit edemiyorum..
bunlara bir de geçenlerde hazine müsteşarlığının yayınladığı hazine finansmanı programındaki toplam 163.8 milyar TL'lik hazine finansmanı rakamını ekleyince bu borç ile toplam kamu borcu arasındaki ya da bu rakam hangi tutara dahil diye içinden çıkamıyorum..
bu istatistiklerin okunması konusunda bizi aydınlatırsanız çok büyük bir hizmet yapmış olacaksınız..
saygılarımla
Burak Tüzün
Aslında bu benim de düşündüğüm bir konu. Ne var ki bu kısa bir yazıyla olacak iş değil. Kitap bile olabilir. Hatta bir ara MB Bilançosunun okunmasıyla ilgili bir şeyler karalamaya da başlamıştım. Ama başka iki kitap var üzerinde çalıştığım. O nedenle şimdilik bu işe girişmem zor.
Silanlıyorum, çok teşekkürler, saygılar..
SilHocam dış finansman bağımlılığını ve döviz kurundan kaynaklanan ithal girdiye bağlı maliyet enflasyonunu yıl sonuna kadar düşüremeyeceğimize göre Türk lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım ihaleleri kısa vadede en etkin çözüm değil mi? Kısa vade de sizin farkıl bir öneriniz var mı?
YanıtlaSilİhaleler pek yararlı olmadı. Ne kadar kaçarsak kaçalım sonunda faiz artışı yapmak zorunda kalacağız. Geciktirdikçe oran yükseliyor.
Silhocam aslında konu sürekli dönüyor dolaşıyor ithalat ve üretim içindeki ithal girdilere geliyor. sizin de sürekli üstünde durduğunuz bir konu var ithal ikamesi böyle bir yapılanma 2018 yılında başlarsa %65 olan ithal girdi oranımızı ne kadar zamanda yüzde kaçlara düşürür? gerçekten ekonomi için kısa sayılacak bir süre de (beş yıl olur on yıl olur) ithal ikameleri üretmeyi başarıp cari açığı belirgin bir şekilde düşürebilir miyiz?
SilSorun ithali yerli üretmek değil. Onu zaten yapıyoruz. Aynı fiyata yapamıyoruz. Yapmamız da mümkün değil.
SilHocam, maliyet enflasyonunda neden faiz artırımı zorunlu hale gelir? Hocam ayrıca "Türkiye Sermaye Piyasaları Kongresi"2017 kongresine maalesef katılamadım.Sizin oturumunuza ulaşabileceğimiz herhangi bir link varmı?
YanıtlaSilMaliyet enflasyonu eğer kur kökenli ise kuru denetlemek için faizi artırmanız gerekir. Ki o zaman ülkeleye daha çok döviz girer ve kur düşer.
SilLink konusunda bildiğim bir şey yok ne yazık ki.
Hocam iyi gunler,
YanıtlaSilMerak ediyorum , farkli konularda akil insanlar gruplari,komisyonlari kuruldu da ekonomi icin neden boyle bir adim atilmiyor? Yorumunuzu alabilir miyim?Cunku cidden merak ediyorum.. Ya da atilmak istendi de ancak bazi kesimler mi izin vermedi?
SAygilarimla,
Bu tür kurullar oluşturulduğunda karşıt görüşlü kişilere yer vermezseniz sonuç alamazsınız. Oraya toplanan herkes çağıran kişinin ne kadar haklı olduğunu söyler.
SilHocam Türkiye 210 milyar Dolar tutarında dış finansman bulmak zorundadır. Çıkarımınız gibi Türkiye'nin iç borçlanmasıyla alakalı da bir çıkarım da bulunmak mümkün mü?
YanıtlaSilİç borçlanmada programlanan borçlanmayı dönem dönem Hazine açıklıyor ama yıllık miktar ile ilgili bir bilgi yok.
SilDeğerli hocam öncelikle yanıtınız için teşekkür ederim, iç borçlanma üzerine bir tahmin çalışması yapılabilir mi ? ''İç borçlanma tahminlemesi Türkiye örneği'' Not: böyle bir çalışma literatürde mevcut değil. Sizce olabilirliği var mıdır teşekkürler.
SilBu kadar enflasyon kur etkisi vs... Aldığımız maaşları dolara çevirince her geçen gün alım gücümüzün düştüğünü görebiliriz. Öyle veya böyle... olan yine maaşlı çalışan insanlara oluyor. Alım gücü her geçen gün azalıyor. Orta tabaka diye birşey kalmayacak yakında. Brezilya gibi ya çok fakir yada çok zengin olacağız. İşin kötü tarafı zengin olan kısım eğitimli değil çoğu zaman. Bu insanların o paralar ile neler yapacaklarını bilemezsiniz. Onuda Irak'ta gördüm. Hiç iyi değildi.
YanıtlaSilHocam Merhaba
YanıtlaSilBir banka hazinesi calisani olarak burdaki havanin ne yazik ki burda yazilanlardan da daha negatif oldugunu soylemek ile baslamak istiyorum. Issizligi azaltmayan, disaridan yatirim cekemeyen bir buyumenin politikacilar icin ne gibi bir onemi olabilir size? Sadece rakamdan ibaret bir buyumenin ulkeye bir katkisi ne olabilir?
Kaleminize saglik, iyi gunler
Hiçbir katkısının olmadığını diğer verilerden görebiliyoruz.
Sil'Kriz var' ya da 'kriz geliyor'; insanlarda, sirketlerde boyle bir dusunce hakim uzun bir sure ve doviz aliyorlar, krizi en az zararla yasamak icin, bunun da harbinger etkisi var, dovizin surekli degerlenmesi.
YanıtlaSilBir rahatlık veriyor. Çok dolarım var bana bir sey olmaz diyorlar. Doları olmayanlar da dusunsun diyorlar.
SilEurosu olanlar da var.
SilHocam, 1973 doğumluyum. Çalışmaya Ocak 1999 da başladım. 4200 günüm var. Ne zaman emekli olurum?
YanıtlaSilMehmet amca bunu Ali Tezel'e soracaksın. yanlış gelmişsin.
Silhttps://alitezel.com.tr/
Hocayi SGK subesi mi zannetin?
Silben oldum emekli senle ayni donem basladim emekli maasimin tadini cikartiyorum
SilAslinda sen emeklisin. seni kandirmislar. 2011 de emekli olmaliydin. git hakkini ara.
SilYazik.. cok calistirmislar adamcagizi..
Bir de Avrupada emeklilik yasi 67 diyorlar da burun kiviriyoruz.
Bak bizimki aslanlar gibi 15 yil calismis. emekli olmak ister.
salak Avrupali 45 yil calisilir mi hic.
Adsız21 Kasım 2017 17:12
Silsorarim size avrupada yasam kac sene? Turkiyede kac sene?
bu yasamin kac senesi huzurlu mutlu gezmeli her yaz tatil yapmali geciyor? Ya Turkiyede tatilli gezmeli tozmali issiz kaldiginda sosyal guvenlikli yasam kac sene?
Avrupada ise giderken gecirilen sure kac saat kac dakika kac stres ya turkiyede ?
Avrupada kazanan bir adam maasiyla ne alabiliyorda emekli ikramiyesiyle ne alabilir turkiyede durumlar ne alemde?
Sorulara cevabin hayirsa turkiyede 50 yaswinda emekli olmanin bir mahsuru yok bana kalirsa. Ayrica erken emeklilik guzel bir sey iki nedenden dolayi
1)senden sonra gelen nesile is birakirsin yani issiz dolasacagina sen emekli olursun o calisir. BKNZ ogretmenlikte atamalardaki durum buna carpici bir durum
2)50 yasinda emekli olan biri tecrubesini imaknini birkimini ticarete atilarak is yeri kurarak degerlendirmesini onunu acabilirsin boylelikle kisi hazir maasi olacagini bildigi icin riske girme konusunda korkka davranmaz! nasil olsa maasim var bu actigim market zinciri batsa bile yuretemesem bile cekilir koseme otururum der! ama devlet bu kisilerin onunu acarak is kurmalarini kendilerinden sonra gelen nesile is yaratmalarini saglamali
sonuc olarak issizlik duser gencler calisiri emekliler de is kurar tecrube paylasimi karsilikli buyur!
67 yasina kadar adami calistirsan ne yazar???? dusun herif elektirikci 66 yasinda calisiyor bir yerde isci olarak tam kabus!!!! halbuki bu herif 50.de emekli olsa belki dukkan acacak is organize edecek yaninda cirak calistiracak
Ben hem Almanyadan hem turkiyeden emekliytim yasim 55 turkiyeden erken emekli oldum almanla evlendim burda da saglik nedenleriyle erken emekli oldum. ama bos durmuyorum is kurmanin hesaplarii yapiyorum.
TR'de 4+4+4'den dolayı çırak bulamazsın bu 1,TR'de emekli olanlar çalışmaya devam ediyorlar bu 2,Büyükşehirlere göç edince refah artmıyor bilakis stres artıyor yaşam kalitesi düşüyor bu 3....
SilAdsiz 19:07
SilSana söyleyecek hicbirsey bulamiyorum. Gercekten de bir cevap bulamamam beni kahrediyor.
Tamam.. yenildim. binlerce defa özür.
Hem de Almanyada calismis.
Düsünüyorum da Tanri Bu ülkeye neden yardim etsin. hicbir neden yok.
Adsız21 Kasım 2017 21:10
Sil1)"Büyükşehirlere göç edince refah artmıyor bilakis stres artıyor yaşam kalitesi düşüyor"
Boyle bisey demedim. Buyuksehir kalabalik stress demedigim gibi avrupa ile turkiyedeki calisma sartlarinin ne oldugunu soylemeye calsitim. Avrupada calisan zaten ise rahat atmosferde gidiyor bu verimliligi direk etkiliyor. Turkiyede calisan kafadan ise giderken isten cikarken saatlerini yolda harciyor dedim! sanirim okuma anlama sorunun var yapabilecegim bisey yok!
2)4+4+4 den de egitim sisteminden de bahsetmedim. hadi diyelim bahsettim akpnin amaci da zaten 4+4+4 ile erken yasta okula baslayan cocuklari daha cok mesleki faaliyetlere yogunlastirmak bunu ben demiyorum egitim ile ilgili sendikalar diyor. okul terkleri artacak cocouklar ucuz isgucu meslek ogrenme konomunda degerlendirilecek.
3) zaten ememklinin calismasi is hayatinda olmasindan yanayim. Tek farkla bu kisilerin aldiklari maaslara dokunulmamamsai kesinti vs yapilmadan dahah cok girisicim kendi tecrube ve bilgi birikimlerini kullanmasi yonunde degerlendirilmesinden yana oldugumu soyledim. Turkiyede adam emekli calismak istiyor maasindan kesinti yapiliyor dukkanini yurutmek istiyor cezalarla kesintilerle karsilasiyor. Halbuki bu kisilere is kurucu imkanlar taninsa kesintiler yapilmasa bir cogu is yeri acacak isyerini devam ettirecek kapatmayacak yanindaki insanlari cikartmayacak issizlik azalacak.
Adsiz 21.10
SilEmekliyim zanaat meslek lisesi mezunuyum 1973! torna tesviye atelyemi devam ettirmek istedim calisayim cabalayim dedim bana gelen kesintileri cezalari sana gostersem arkadasin ne demek istedigini anlarsin. Su an dukkanimi kapattim. hanimla birlikte cekirdek citlatiyor tv izliyorum. Dukkani da alan kisi kahvehane yapmis ne guzel degil mi?
MB nin acıklı hikayesi.sözde özerk bir banka ama talimatla iktidar baskısıyla karar alıyor.sonuç hüsran olunca da sanki talimatı veren iktidar değilmiş gibi yine banka günah keçisi ilan ediliyor.faşizmin egemen olduğu ülkelerde böyledir.işler sarpa sarınca sorumluluk asla
YanıtlaSilführerlere ait değildir.suçlu hep başkalarıdır zira führerler yanılmaz yanlış yapmaz kutsal varlıklardır.öyleyse vurun abalıya.
Onlar teflon yapıda,bu yüzden asla sorumlu değiller..
SilMevcut ekonomi yönetiminde büyüme her zaman 1. öncelik. O yüzden diğer parametrelerin etkileri dikkate alınmıyor. Yani büyüme değişken değil de sabit gibi ele alınıyor. Mesela %5 belirlendiğini varsayalım. Enflasyon, faiz, kur bunların hepsi o rakamı yakalamak için şekillendiriliyor. Başka bir deyişle başrol büyüme, diğerleri figüran. Burada belki de küçülme=kriz gibi bir algı var ki bence yanlış. Bu sadece bugünü düşünme biçimi. Ekonominin bugün küçülmesi uzun vadede daha karlı olabilir halbuki. Tek tarafa odaklanmak ekonomik dengeleri bozuyor.
YanıtlaSilHocam, uzlasmali doviz satim ihalesi tam olarak ne demek? Internette isleyise dair net bir bilgi asla bulamiyorum.
YanıtlaSilBugün USD 3,95. A Bankası MB'den 1 ay vadeli 1 USD alıyor. 1 ayın sonunda bu parayı MB'ye iade edecek. MB ile anlaşıyorlar iade ederken 4,00 olursa MB aradaki 0,05 centi TL olarak A Bankasına ödeyecek. O tarihte kur 3,90 olursa banka 0,05 centi TL olarak MB'ye ödeyecek. Sistem böyle çalışıyor.
SilTablodaki rakamlardan issizlik ve enflasyonu ele alirsak; genis issizligin yani gercek issizligin 20%, gercek enflasyonun yani hane halkinin harcamalarindaki artisin da 18% civarinda oldugunu dusunursek moralimiz cok daha fazla bozuluyor. Bu buyuk bir hayal kırıklığı ve buyuk bir yikim hocam..
YanıtlaSilMerhaba Hocam, öncelikle yazılarınız sayesinde çok şey öğrendiğim için emeklerinizden ötürü size çok teşekkür ederim. Konu ile pek alakalı değil ama Mike Maloney ve hazırladığı Hidden Secrets of Money belgeselleri hakkında ne düşünüyorsunuz? Kendisi büyük bir ekonomik krizin çok yaklaştığını yine ABD'de başlayıp dünyaya yayılacağını, yatırımını Altın ve Gümüşe yapanların nispeten sağlam çıkacağını ama ulusal paralara yatıranların çok zarar göreceğini söylüyor.
YanıtlaSilTeşekkür ederim.
SilBelgeselleri izlemediğim için görüşlerini bilmiyorum.
bu büyümeye rağmen ekonomik göstergeler neden böyle olur.Yapay büyüme değildir.Sonuçta hedef büyüme rakamlarıda yüksek yapay hedef büyüme olmaz herhalde.
YanıtlaSilBüyüme çağında bir çocuk düşünün, normal koşullarda boy atması gerekir. Diyelim ki bu çocuk bir yandan boy atarken bir yandan da obez biçimde şişmanlıyorsa bu büyüme sağlıklı değildir.
SilHocam yazınız için teşekürler...devalüasyon kapıda diyebilir miyiz?bi sabah kalkmışım usd 6 lira...hükümetin kimse kalmamış ortalıkta...mümkün mü hocam?
YanıtlaSilDiyemeyiz. Kurun serbest dalgalanmaya birakildigi ortamda devaluasyon olmaz. Devaulasyon ancak kurun kontrol edildigi durumda olur, son Ecevit donemindeki capa yontemi gibi. Serbest dalgalanan kurda sadece yerel paranin deger kaybetmesi soz konusu olur ki bu da zaten her gun yasanan birsey Turkiyede.
SilHocam likitede devletin dışarıdan fon alması her geçen gün daha da zorlaşıyor görünse de hükümetin harcamalarda kemer sıkmak gibi bir niyeti yok.
YanıtlaSilHükümetin bizim bilmediğimiz, güvendiği bir kaynak mı var?
Yoksa yattı balık yan gider ekonomisi mi bu?
Varlik fonu var ona guveniyorlar. Asik Selimi'nin mirasyedi destaninda dedigi gibi "Satayıdım üç beş para ederdi. Yakası yeni yok gömlek nic'oldu". O hesap.
SilHazine, ihtiyacın çok üzerinde borçlanıp kasaya koyuyor.
SilMrb hocam iyi gunler yaza dogru binamiz var orayi yikip 5katli bina yapmaya basliyacaz kentsel donusume sokacagiz kredi cekip siz insaat sektoru patliyacak dediniz 1msjda bizde bekliyelim sonrami yapmaya basliyalim simdi yaparsak ilerde insaat balonu patlarsa ne gibi sıkıntı cikar
YanıtlaSilNe gibi sıkıntı çıkacak, en fazla batarsınız.
SilBen insaatciyim. Hic tavsiye etmiyorum. Arsa fiyatlari almis basini gidiyor. Elimde 15 daire kaldi satilmayi bekleyen her gun fiyat kiriyoruz. Iflasin esigindeyim. Tavsiyem baska islerde degerlendirebilirsiniz paranizi. Insaat bitti.
Silgec kalmissiniz bu is icin. 2 sene once olsa hadi neyse ama simdi zamani degil
SilBunca yetkin ekonomist faizin arttırılmasını dile getirirken sizce neden aksinde ısrar ediliyor?
YanıtlaSilDemek ki halen faizin artması durumunda kaybedileceklerin riski, artmaması durumunda girilecek kriz ortamı veya güvensizlik ortamı riskinden daha büyük...
SilYani mevcut çark dönsün bir yolunu buluruz deniyor...
Faiz konusunda buralarda din kaynaklı farklı bir bakış açısı olduğunu dikkate almak gerekir.
SilGirişimci neden bir banka kursun? Rekabetten kaçmak için olabilir mi? Aksi takdirde diğer girişimcilerden aptal mı ki parası ile daha çok kazanabilecekken o parayı başkasına kiralasın? Hocam geçmişinizi okudum okuduğum kadar seviyorum ��
YanıtlaSilBankacılık kârlı bir iş. Ama kendi sorunuza verdiğiniz yanıtların da herkes için olmasa da etkisi var.
SilGirişimci neden bir banka kurar? Başkasına niye daha çok kazansın diye parasını kiralar? Kendisi çok mu meşgul diğer girişimciler dolandırıyor mu? Böyle değilse sürekli banka kazanır. O zaman bankacı girişimci değil midir?
YanıtlaSilhocam sizce dünya ülkelerin sosyal siyasal ekonomik olarak kıyaslama yapmaya yarayan en büyük gösterge nedir insani kalkınmışlık endeksi mi ya da sizin bildiğiniz daha doğru bir endeks var mıdır?
YanıtlaSilHepsi sadece birer parça gösteriyor. Sanırım en fazla bakılanı kişi başına gelir.
SilAhmet bey,
YanıtlaSil"Justice League"i ne zaman toplayıp Türkiye ekonomisini kurtaracaksınız?
Ahmet bey yanıtlar herhalde.
SilTurkiye ekonomisini su an kurtarmaktan vaz gectik. Siz kendinize acimazsaniz biz size niye aciyalim? Bakalim once baskanlik secimlerinde kime oy varaceksiniz, sonrasini dusunuruz.
SilAhmet Mahfi Eğilmez'in "Ahmet"inden bahsediyoruz.
SilNiçin siz değilmiş gibi davranıyorsunuz?
Hocam yazınız için teşekkürler...Ekonomimizin durumu hakkında yine lobileri suçlamaya başlayan bir yönetimimiz var. Maalesef buna inanan geniş bir kitle de var; ve belki de bu inananların çoğu ya işsiz ya da düşük gelirli insanlar. Bu kitlenin varlığı, iktidarın her söylediğine inanıp; arkasında durmasıyla yapısal reformların hayata geçirilmesini engelliyor diye düşünüyorum, ne dersiniz?
YanıtlaSilEvet doğru bir tespit. Yapısal reformlar iki şekilde yapılır: (1) Halkın isteğiyle (ki bu çok yaygın değildir) (2) Geleceği tahmin edebilen bir liderin öngörüsü ve zorlamasıyla (Atatürk en güzel örneğidir.)
SilElinize sağlık hocam, teşekkürler.. Bu gün mide rahatsızlığımın kontrolü için hastaneye gitmiştim. Gastroloji kliniğinin yanında psikiyatri kliniği vardı ve psikiyatri kliniğinin önünde felaket bir kalabalık vardı. Kimi anksiyete kimi de panik atak rahatsızlığından söz ediyordu. Küçük çocuklar ve gençler de vardı. Ekonomimizin ya da sosyal hayatımızın ne durumda olduğunu bence gözler önüne seriyor. Üzüldüm hem de çoook
YanıtlaSilBagnazlığın olduğu yerde krizden cıkılmaz.
YanıtlaSilHocam diyelim benim bir firmam var.
YanıtlaSilFirmamin banka hesabinda 120.000 Usd vadeli mevduatim var. Yine diyelim ki nakit karşiligi 100.000 usd doviz kredisi kullanmayi planliyorum.
MB bana 3.70'den, TL geri odeme imkani veriyor. Krediyi kullandigim sirada kur 4.00, yani elime 400.000 TL gecti, 1 ay sonra 3.70'den yani 370.000 TL olarak geri odeme yapacagim.
Dolayisiyla banka faizini de cikarirsam yaklasik 30.000 TL 1 ayda kâr elde edebilirim ki buna 400.000 TL'yi mevduat yaparsam eklenecek olan 1 aylik faiz tutari dahil degil.
Bunu yapabilir miyim? Bu mümkün mü?
MB'nın uyguladığı sistem böyle çalışmıyor.
SilBugün USD 3,95. A Bankası MB'den 1 ay vadeli 1 USD alıyor. 1 ayın sonunda bu parayı MB'ye iade edecek. MB ile anlaşıyorlar iade ederken 4,00 olursa MB aradaki 0,05 centi TL olarak A Bankasına ödeyecek. O tarihte kur 3,90 olursa banka 0,05 centi TL olarak MB'ye ödeyecek. Sistem böyle çalışıyor.
Hocam size once de yazdim cevap alamadim. Turkiyeye ceza ve borclari odememe sebebiyle gelecek cezalarda, siradan vatandaslarik yurtdisi varliklari etkilenir mi?
YanıtlaSilTurkiyeye uygulanan bir ambargonun vatandaslar acisindan yurtdisi yatirimlara etkisi nedir
Tam olarak ne olacağını bilmediğimiz bir konudan konuşuyoruz. Olayın boyutuna göre bu dedikleriniz gündeme gelebilir. Ama böyle bir durumda ülke imajı olumsuz etkileneceği için dolaylı olarak herkes etkilenir.
SilAmbargo geliyor gelmese bile turkiyeye 50milyar dolar bankalar hukmunde ceza yagacak. ya da ve ya butun bunlarla birlikte swag islemeleri dondurulucak. para alis verisi vs yapilmayacak.
SilUlke imajimiz yerlerde. Zaten bu imajla biz kendi kendimize amborgoyu koymus durumdayiz. En basiti turizm gelen turist kac kisi ve kimler ne kadar kaliyorlar kac para harciyorlar biz bu turistlere kac para harciyoruz ve bu turistlerden kac para kazaniyoruz aradaki karin orani nedir bunlar turizmin niteligini bize sunuyor.
Hocam cevap için teşekkürler fakat biraz daha benim soruma yönelik aydınlatabilirseniz sevinirim.
SilABD'de yaşayan Türk vatandaşı Sarı Çizmeli Mehmet Ağa'nın ABD bankasındaki parası tehlikede mi?
Hocam tüm olumsuzluklar göz önünde bulundurursak nereye kadar gider sizce?
YanıtlaSilHocam Türkiye'nin riskleri dikkate alındığında döviz daha nereye gider?
YanıtlaSil8 TL (ama ne zaman mesele bu). Sky is the limit yani. Sebebi ismimde gizli.
SilHocam merhabalar;
YanıtlaSilSon dönemde yaşanan gelişmeler bankaların kredi (özellikle konut kredisi) faiz oranlarında yukarı yönlü bir baskı yaratırmı ? Sizce mevcut faiz oranları gündemin gerçeğiyle örtüşüyormu?
Teşekkürler.
Hocam bu krizi fırsata çevirmek için ne gibi faaliyet alanlarına yönelmeliyiz?
YanıtlaSilHocam bir cok ulkeyi arastirdim en az 50 yillik periyodlar dahilinde
YanıtlaSilKeza Turkiyeyi de 1950lerden beri arastirdim.Faiz oranlari ve issizlik duzeyleri bakimindan! Sadece bu iki veri ile degerlendiridim bu iki veriyi ele alan tezleri okudum makaleleri arastirdim
Ortaya soyle bir sonuc cikardim negatif reel faizlerle dusuk issizlik atbasi gidiyor. Yani negatif reel faiz olan ortamda issizlik dusuyor dusuk seyrediyor. Tabii siaysal sosyal sorunlarin olmadigi bir ortamda...
Siz ne buyurursunuz bu yargim hakkinda?
Hocam merhabalar. Benim sorum konuyla tam olarak alakalı değil.
YanıtlaSilFinansal piyasalar yani borsalar birbirlerinden neden etkilenir? Yani DAX, Dow Jones gibi piyasalar düştüğünde BİST gibi, Bovespa gibi gelişmekte olan piyasalar neden onları izler? Küreselleşmenin bu etkisini tam olarak anlayamıyorum...
İlk tablodaki en önemli gösterge hangisi? Orada büyümenin artı olması teselli sayılır mı?
YanıtlaSilHocam Merhaba Ekonomide temel istikrar üretim ile olacaktır.
YanıtlaSilÖncelikle yapılması gereken tarım ve hayvancılık politikası net bir şekilde belirlenmeli.
TCMB ile FED, ikili anlaşma minvalinde 'exclusive agreement' yapabilir mi?
YanıtlaSilFED, TCMB'ye, 5 yıllığına '4 Trilyon USD' versin. İki banka, kendi aralarında (exclusive) bir faiz anlaşması yapsın. 5. yıldan sonra, faiziyle birlikte taksit taksit geri ödesin TCMB. Böylece, 'kur fırladı' hop oturup hop zıplama dönemi de biter Türkiye'nin. Refah dolu yarınlara adım atarız.
Mümkün mü?