Kayıtlar

Enflasyonu Düşürme Başarısı

Resim
Enflasyon düşüyor. Hangisini esas alırsanız alın ister TÜİK TÜFE, ister ENAG e-TÜFE, ister İTO İstanbul ücretliler geçinme endeksi hepsi düşüşte. Aşağıdaki grafik bu durumu gösteriyor (grafiği, TÜİK, İTO ve ENAG enflasyon serilerini kullanarak hazırladım.) Kırıklı çizgi “faiz sebep enflasyon sonuç” diyerek giriştiğimiz faiz düşürme operasyonundan sonra oluşan durumu gösteriyor. Bu yanlış politikayla yüzde 80’lere yükselmesine neden olduğumuz TÜİK TÜFE enflasyonunda henüz başladığımız noktaya gelemedik. 2025 yılı boyunca aylık ortalama yüzde 1,5 enflasyon oranını yakalarsak enflasyonu yılsonunda yüzde 19,56’ya düşüreceğiz. Bir de Merkez Bankası’nın (TCMB) bu dönemde nasıl bir faiz politikası izlediğine bakalım (grafiği hazırlarken kullandığım TCMB faizi verisini ve enflasyon hedefini TCMB sitesinden, gerçekleşen enflasyon verisini de TÜİK sitesinden aldım.) Grafikte kırıklı çizgi TCMB’nin yıllardır hiç değişmeyen yüzde 5’lik enflasyon hedefini gösteriyor. TCMB’nin 2021 Eylül ayında ...
133 yorum
Devamını okumak için »

Faiz Sebep...

Resim
Merkez Bankası, Para Politikası Kurulu’nun Aralık ayı toplantısından sonra enflasyonda düşüş eğilimi gördüğünden söz ederek politika faizini yüzde 50’den 47,5’e düşürdü. Piyasadaki beklenti ağırlıklı olarak 1,5 ile 2 puan arasında bir faiz indimi yapılacağı yönünde yoğunlaşmış olduğu için 2,5 puanlık indirim piyasayı az da olsa şaşırttı. Merkez Bankası aynı kararında gecelik borçlanma uygulamasını, borç alma ve verme faizleri arasında üç puanlık bir farkla yeniden öne çıkardı. Böylece uzun süre sadeleşme politikası diyerek ortaya koyduğu çabalar da rafa kaldırılmış oldu.   Kurun sabitleşme eğilimini gören yabancı yatırımcıların carry trade işlemi yoluyla döviz getirip bozdurup ve döviz hesabı olan Türklerin bunları Türk Lirasına çevirip, kurun sabitleşme eğiliminden yararlanarak çok yüksek döviz faizi elde ettiklerini birçok kez anlattım. O nedenle enflasyonla mücadele edilen bir ortamda, eğer enflasyonda düşüş eğilimi başlamışsa faizlerin de yavaş yavaş indirilmesi ve Türk Liras...
183 yorum
Devamını okumak için »

Merkez Bankası Faizlerinde Son Durum

Resim
Merkez Bankası (TCMB) 26.12.2024 günkü Para Politikası Kurulu (PPK) kararıyla politika faizini (1 hafta vadeli repo ihalesiyle borç verme faizini) yüzde 50’den 47,50’ye düşürdü. PPK kararında bu durum şöyle ifade ediliyor: “Para Politikası Kurulu, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 50’den yüzde 47,5’e indirilmesine karar vermiştir. Kurul ayrıca, operasyonel çerçevede değişikliğe giderek, Merkez Bankası gecelik vadede borçlanma ve borç verme oranlarının bir hafta vadeli repo ihale faiz oranına kıyasla -/+ 150 baz puanlık bir marj ile belirlenmesine karar vermiştir.” Bu açıklama bize politika faizi olarak kabul edilen 1 hafta vadeli (repo ihalesi yoluyla) borç verme işleminin yanına gecelik borç verme ve alma işleminin de yeniden faiz koridoru uygulamasının devreye sokulduğunu gösteriyor. Bu karar sonrası TCMB’nin faizleri aşağıdaki tablodaki gibi oldu (tablo, veriler TCMB sitesinden alınarak tarafımdan oluşturulmuştur. Tablodaki bütün faiz oranları y...
81 yorum
Devamını okumak için »

Asgari Ücretten Boğaz Tokluğuna Çalışma Ücretine

Resim
2025 yılında uygulanacak olan asgari ücret, 2024 yılı başında belirlenen 17.002 liralık asgari ücret tutarı yüzde 30,01 oranında artırılarak 22.104 lira olarak açıklandı. Yürürlükteki Asgari Ücret Yönetmeliğine göre (Madde 4/d) “Asgari ücret: İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücreti” ifade eder. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere asgari ücretin, işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım, kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını asgari düzeyde karşılamaya yetecek bir ücret olması gerekiyor. Türkiye’de ücretli olarak çalışan yaklaşık 20,5 milyon kişi var. Bunların kabaca 7 milyonu asgari ücretle çalışıyor. Asgari ücretle ilgili ayarlamalar yalnızca bu 7 milyon kişiyi değil aslında 20,5 milyon ücretlinin tamamını ilgilendiriyor, çünkü asgari ücret artırıldığında ister istemez 20,5 milyon kişinin tamamının ücretinin ayarlanması zorunluluğu do...
136 yorum
Devamını okumak için »

Kriz ve Türkiye

Resim
Krizin genel tanımı şöyle yapılıyor: Ekonominin temel yapı taşları olarak kabul edilen mal, hizmet, üretim, döviz fiyatları üzerinde kabul edilebilir düzey ve oranların ötesinde yaşanan şiddetli dalgalanmalar. Benim kriz tanımım biraz daha farklı: Ekonomik kriz; büyüme, işsizlik, enflasyon, faiz, bütçe açığı, cari açık, yerli paranın dış değeri gibi temel göstergelerin yanı sıra geleceğe ilişkin beklentilerin bozulması ve bu bozulmanın belirli bir süre devam etmesi halidir. Bu tanımlardaki kritik soru şudur: Ekonomi, bu sayılan göstergelerin hepsi bozulduğunda mı krizde sayılır yoksa bir veya ikisindeki bozulma ekonominin krizde sayılması için yeterli midir? Ne kadar fazla sayıda göstergeden söz edersek edelim bir ekonomide kriz durumu olup olmadığını anlamak için daha çok iki temel göstergeye bakılıyor: Büyüme oranı ve enflasyon. Bu oranlar da ülkeden ülkeye farklı değerlendiriliyor. Mesela Türkiye için yüzde 5 oranında büyüme ideal oran olarak kabul edilmekle birlikte bu oran ABD v...
80 yorum
Devamını okumak için »

Ekonomilerin Sınıflandırılması ve Türkiye’nin Yeri

Ekonomiler gelişmişlik derecelerine göre gruplara ayrılıyor. Gruplandırma önce iki alt grup şeklinde yapılıyor: Gelişmiş ekonomiler (G 7 ülkeleri, Kuzey ülkeleri), gelişmekte olan ekonomiler. Gelişmekte olan ekonomiler birçok alt gruba ayrılıyor: Yeni sanayileşmiş ekonomiler (Güney Kore), yükselen piyasa ekonomileri (çok sayıda, Türkiye bu grupta), gelişmekte olan ekonomiler (çok sayıda.) Gelişmiş ekonomi denildiğinde, bazı yorumcular belirli bir kişi başına gelir düzeyini geçmiş ülkeleri, bazı yorumcular sanayileşme düzeyi yüksek ülkeleri, bazı yorumcular ise insani gelişme endeksinde üst sıralarda bulunan ekonomileri kastediyorlar. Oysa bunların hepsinin bir arada aranması gelişmiş ekonomi sayılmanın koşulu olmalı. Gelişmiş ekonomileri şöyle sıralamak mümkün: ABD, Japonya, Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya, Kanada, İspanya, Avustralya, Avusturya, Belçika, Hollanda, İsveç, İsviçre, Norveç, Danimarka, Finlandiya, Portekiz, Çekya, Slovakya, Slovenya, Güney Kore, Yeni Zelanda, Yunan...
78 yorum
Devamını okumak için »

Kitaplar ve Yorumlar 2024 5

Keynes’s Economic Consequences of the Peace after 100 Years Polemics and Policy, Clavin, Corsetti, Obstfeld and Tooze (editors) Cambridge University Press, UK, 2024 Yirminci yüzyılın ekonomi düşüncesine ve politikalarına damgasını vuran iktisatçıların başında gelen John Maynard Keynes’in Birinci Dünya Savaşı sonrasında imzalanan barış antlaşmasının yaratacağı sorunlar hakkındaki görüşlerini anlattığı Barışın Ekonomik Sonuçları adlı (1919 tarihli) kitabının değerlendirilmesini içeren bu kitap çok önemli analizler sunuyor. Keynes’in kitabında, Birinci Dünya Savaşı sonunda imzalanan Versailles Antlaşması’nın Almanya için öngördüğü ağır savaş tazminatlarının Almanya’yı çökerteceği ve bu gelişmenin bütün dünya üzerinde olumsuz sonuçlar yaratacağına ilişkin uyarılarının dikkate alınmamasının yarattığı Hitler çıkışı üzerine birçok görüş yer alıyor. Bankacılığın En Uzun Yılı, Tevfik Altınok, OnOn Yayınları, 2024 Tevfik Altınok, Maliye’de Hazine’de, özel kesimde uzun yıllar üst düzey yöne...
50 yorum
Devamını okumak için »

Enflasyona Karşı Para Politikası

Harcamalar yönünden GSYH denklemini bir kez daha yazalım: Y = C + I + G + (X - M) Bu denklemdeki harflerin anlamları şöyledir: Y = GSYH, C = Özel (kişiler ve kamu kesimine dâhil olmayan firmaların) tüketim harcamaları,  I = Özel yatırım harcamaları, G = Kamu kesimi harcamaları, X = İhracat, M = İthalat. Enflasyonla mücadelede para politikasına başvurulacaksa faiz politikası (merkez bankasının politika faizini yükseltmesi), karşılıklar politikası (bankaların merkez bankasına yatıracağı zorunlu karşılıkların oranının yükseltilmesi) ve açık piyasa işlemlerinden (merkez bankasının piyasaya değerli kâğıtları satıp karşılığında para çekmesi) oluşan alt politikaların biri, birkaçı veya hepsi uygulanacak demektir.   Gelir (Y) iki şekilde kullanılır: Tüketim (C) ve tasarruf (S): Y = C + S Tüketim (C) gelirin (Y) bir fonksiyonudur. Yani (C), (Y)‘ye bağlı olarak hareket eder. Bunu da şöyle bir fonksiyonel ilişki ile gösterebiliriz: C = c (Y). Bu fonksiyonel ...
62 yorum
Devamını okumak için »

Enflasyona Karşı Maliye Politikası

Önce harcamalar yönünden GSYH denklemini yazalım: Y = C + I + G + (X - M) Y = GSYH C = Özel (kişiler ve kamu kesimine dâhil olmayan firmaların) tüketim harcamaları I = Özel yatırım harcamaları G = Kamu kesimi harcamaları X = İhracat M = İthalat Enflasyonla mücadelede maliye politikasına başvurulacaksa kamu harcamaları politikası, vergi politikası ve kamu borçlanma politikası şeklinde üç alt politikasından biri, ikisi veya hepsi kullanılacak demektir.   Kamu harcamaları politikası yoluyla enflasyonu denetim altına alınması planlanıyorsa kullanılacaksa G’nin kısılması gerekir. Bu durumda kamu kesiminin harcamalarını gelir olarak elde eden özel kesimin harcayabileceği para azalacağı için özel tüketim harcamaları (C) ve özel yatırım harcamaları (I)  da azalacaktır. Bu durumda eşitliğin sağ tarafında azalma olacağı için sol tarafı da buna uyacak ve dolayısıyla GSYH (Y) azalacak, bir başka ifadeyle ekonomide küçülme hali ortaya çıkacaktır. Ver...
130 yorum
Devamını okumak için »

Suriyeliler Ülkelerine Dönerse Ekonomiye Etkisi Ne Olur?

Türkiye’ye gelen Suriyelileri iki grupta toplamak mümkün: (1) Parası, serveti olanlar ki bunların çoğu burada konut satın alarak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı oldu, birçoğu burada iş kurdu, eleman istihdam etti ve para kazanmaya devam ediyor. (2) Parası, serveti olmayanlar ki bunlar burada çeşitli işlerde, özellikle emeğe dayalı işlerde çalışmaya girdiler ve gelir elde eder oldular.  Suriye’de yeni bir rejim kuruluyor. Bu gelişmenin Türkiye’ye ekonomik, sosyal ve siyasal etkilerinin olacağını görebiliyoruz. Sosyal ve siyasal etkileri şimdilik bir kenara bırakıp işin ekonomik etkilerini irdelemeye çalışalım.  Suriye’de gerçekleşmekte olan rejim değişikliğiyle birlikte Esad rejiminden kaçıp bize sığınan Suriyelilerin önemli bir bölümünün ülkelerine döneceği tahminini yaparsak yanılmış olmayız. Büyük ölçüde yanmış, yıkılmış olan Suriye’de IMF, Dünya Bankası ve diğer uluslararası kuruluşların finansal desteği altında ciddi bir yeniden yapılanma, inşaat faaliyeti başlayacaktır. Bu ...
201 yorum
Devamını okumak için »