Kayıtlar

2024 Dünya ve Türkiye Ekonomisi Tahminleri

Resim
IMF’nin Bahar toplantısı başlarken yayınladığı Dünya Ekonomik Görünümü (WEO) raporunda 2024 için yenilenmiş tahminler yer alıyor.  Öncelikle dünya ekonomisinin görünümünü 2022 ile karşılaştırmalı olarak paylaşalım: Dikkati çeken ilk husus gelişmiş ekonomilerin dünya GSYH’sindeki payı hafifçe gerilerken gelişme yokundaki ekonomilerin payının hafifçe artmasıdır. İkinci olarak ABD’nin GSYH’deki payının artmasına karşılık Euro Bölgesinin payındaki gerileme dikkat çekicidir. Üçüncü önemli nokta Çin ve Hindistan’ın paylarının artmaya devam etmesidir. Türkiye’nin görünümünde bir değişiklik yoktur. 2023 yılına ilişkin bu görünümün 2024 yılında nasıl değişeceğine bakalım şimdi de. IMF, dünyanın 2024 yılında yüzde 3,2 oranında büyüyeceğini, bu büyümeye gelişmiş ekonomilerin yüzde 1,7’lik gelişmekte olan ekonomilerin de yüzde 4,2’lik katkı vereceğini tahmin ediyor. 2023 yılında yalnızda yüzde 0,3 büyüdüğü tahmin edilen dünya ticaretinin 2024 yılında toparlanarak yüzde 3 büyümesi bekleniyor. G
72 yorum
Devamını okumak için »

Dünya Bankasından Gelecek Parayla İlgili Sorular ve Yanıtlar

Resim
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in Dünya Bankasından (DB) 18 milyar dolar tutarında ek kredi alınmasıyla ilgili anlaşmaya varıldığını açıklaması üzerine pek çok soru ve tartışma konusu ortaya atıldı. Bu soruların çoğu toplumun son yıllarda kamu kesiminin para ve para kullanımı konusunda yaşadığı travmayı yansıtacak şekilde kuşkularla dolu bulunuyor. Bu sorulardan en önemlilerini yanıtlayayım. Soru: DB kredisiyle IMF’den alınacak para arasında ne fark vardır? Yanıt: DB, kamu kesiminin yatırım projelerine veya kamu kesiminin sektörel yeniden yapılanma programlarına kredi verir. Proje kredileri için örnek olarak liman yapımı projeleri, atık tesisi projeleri, depreme maruz kalan bölgelere altyapı yapım projeleri vb. verilebilir. Program kredilerine örnek olarak da sağlık sektörü iyileştirme programı kredisi, mali sektör yeniden yapılandırma programı kredisi gibi örnekler verilebilir. DB, son yıllarda ağırlıklı olarak iklim ve çevre projelerine kredi vermektedir. IMF’in vereceğ
116 yorum
Devamını okumak için »

Yüz Yılda Geldiğimiz Yer

1923’de Türkiye Cumhuriyeti ilan edildiğinde GSYH 570 milyon dolar, kişi başına gelir 48 dolar, ihracat 57 milyon, ithalat 80 milyon dolardı. Sanayinin payı GSYH’nin yüzde 10’undan azdı. Gerçek anlamda okuma yazma bilenlerin oranı yüzde 3 dolayındaydı. Lozan Antlaşması imzalandığında İstanbul ve Çanakkale Boğazları uluslararası gücün yönetimindeydi, Hatay Türkiye sınırları içinde değildi. Boğazların Türk egemenliğine geçişi 1936 yılında Montrö Antlaşmasıyla oldu. Hatay’ın Türkiye Cumhuriyeti’ne katılması 1939 yılında gerçekleşti. Türkiye, Cumhuriyetin ilanından sonra sayısız fabrika ve üretim kurumu kurdu, sanayileşmeyi hızlandırdı, eğitime ağırlık vererek okuma yazma sorununu çözdü, 1929 Büyük Depresyonu ve İkinci Dünya Savaşına karşın gücünü ve üretimini artırarak ilerledi. Özetle Türkiye, özellikle 1945 sonrasında yaptığı bazı hatalara ve çözmesi gereken sorunlarını çoğaltmasına karşın çok kötü başladığı yirminci yüzyılı zaman ilerledikçe lehine çevirmeyi Osmanlı’dan devralınan dı
140 yorum
Devamını okumak için »

Kamu Kesiminin Dövizli Borçları

Resim
Biz genellikle dış borç stokuna ve dış borç yüküne (Dış Borç Stoku / GSYH) bakıyoruz. O nedenle bu her zaman baktığımız Türkiye’nin dış borç tablosunu paylaşayım (Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Kamu Borç Yönetimi Raporu, Mart 2024 verilerinden tarafımdan hazırlanmıştır.) Bu tablodaki veriler bize yurt içinde dövizle yapılan borçlanmaları göstermiyor. Oysa gerek kamu kesiminin gerekse özel kesimin yurt içinde yaptığı dövizle borçlanmalar ve kur korumalı mevduat da söz konusu. Şimdi de dövizli iç borçlanmaları da kapsayan tabloyu paylaşayım (Aşağıdaki tabloyu meslektaşım Hakan Özyıldız’ın yayınlanmamış bir çalışmasından aldım.) Bu tablonun önemi dış borçlanma ya da iç borçlanma ayrımı olmaksızın dövizle yapılmış bütün borçlanmaları kapsıyor olması. Buna göre Türkiye’nin toplam dış borç stoku yaklaşık olarak 500 milyar dolar olduğu halde toplam dövizli borç stoku 727 milyar dolardır. Benzer şekilde kamu kesimi dış borç stoku 202,5 milyar dolar olduğu halde merkez bankası ve kur korum
109 yorum
Devamını okumak için »

Seçim Sonuçlarının Analizi

Yıllardır seçim kazanamayan CHP ne oldu da bu seçimi kazandı? Burada pek çok gerekçe sayılabilir, çoğu da doğru olur. Ama bence daha anlamlı soru 22 yıldır seçim kaybetmeyen AKP ne oldu da bu seçimi kaybetti sorusudur. Burada da pek çok gerekçe yazılabilir, onların da çoğu doğru olur. Ama bir tanesi var ki bana göre temel neden odur. Hemen her yerde “seçmen mesaj verdi” yorumlarını görüyorum ama anlayamadığım bir şey var: Daha bir yıl önce yapılan genel seçimlerde mesaj vermeyen seçmen ne oldu da bir yıl içinde mesaj vermeye niyetlendi? AKP’nin seçim kaybetmesiyle ilgili bazı nedenler sıralanabilir: (1) Enflasyonun yüksekliği ve hayat pahalılığı, gelir dağılımının iyice bozulmasına ve orta sınıfın çökmesine yol açtı. Ekonomik koşulların giderek bozulması seçmenin desteğini çekmesi sonucunu getirdi (boş tencerenin deviremeyeceği iktidar yoktur tezi.) (2) Kendilerine tanınmayan bazı hakların çok sayıda sığınmacıya tanınması vatandaşların başkaldırmasına yol açtı. (3) Başkanlık sistemin
205 yorum
Devamını okumak için »

Hindistan Ekonomisinin Görünümü

Resim
Hindistan, dünyanın en kalabalık ülkesi konumuna gelmiş durumdadır. Hızlı bir büyüme sergilemekte ama henüz kalkınmışlıktan uzak bulunmaktadır. Türkiye Hindistan’dan 2023 yılında 7,9 milyar dolarlık ithalat yapmış buna karşılık 1,6 milyar dolarlık ihracat yapmıştır. Buna göre Türkiye, Hindistan’a 6,3 milyar dolarlık dış ticaret açığı vermektedir. Türkiye, Hindistan’dan en çok şu malları ithal ediyor: Organik kimyasallar, makineler, nükleer reaktörler, kazanlar, demiryolu, tramvay dışındaki araçlar, mineral yakıtlar, yağlar, damıtma ürünleri, elektronik cihazlar, suni filamentler, debagette ve boyacılıkta kullanılan hülasalar, tanenler ve türevleri, pigmentler GSYH Hindistan’ın GSYH’si 2023 itibarıyla 3,6 trilyon dolardır (Türkiye’nin 2023 GSYH’si 1,2 trilyon dolardır. Demek ki Hindistan Türkiye’den iki kat daha fazla GSYH’ye sahip durumdadır.) 2012 yılında 1,8 trilyon dolar GSYH, 2023 yılında ikiye katlanarak 3,6 trilyon dolara ulaşmış bulunuyor (Türkiye’nin GSYH’si 2012’de 880 mil
59 yorum
Devamını okumak için »

ABD Ekonomisinin Görünümü

Resim
Dünyanın en büyük ekonomisi konumundaki ABD, aynı zamanda para birimi doların bir çeşit dünya parası olmasının da verdiği üstünlükle, yirminci yüzyılın ikinci yarısına doğru ele geçirdiği hegemon devlet pozisyonunu, Çin’den gelen meydan okumaya karşın sürdürüyor. ABD, Türkiye’nin ihracatında (2023 yılında 14,8 milyar dolar) Almanya’dan sonra ikinci büyük ülke konumunda yer alıyor. Buna karşılık ithalatımızda da (15,8 milyar dolarla) en büyük beşinci ülke durumunda bulunuyor. Buna göre Türkiye, ABD ile olan dış ticaretinde 1 milyar dolar açık veriyor.   GSYH ABD’nin GSYH’si 2023 yılı itibarıyla 25,5 trilyon dolar (Türkiye’nin GSYH’si 1,1 trilyon dolar.) Demek ki ABD, yaklaşık olarak 23 Türkiye zenginliğinde bir ekonomi. 2012 yılında 16 trilyon dolar olan GSYH on bir yılda on trilyon dolara yakın büyüyerek 25,5 trilyon dolara ulaşmış. Bu yükseliş eğilimindeki tek düşüş 2020 yılında yaşanan pandemi sırasında gerçekleşmiş. Kişi Başına Gelir ABD, 64.623 dolarlık kişi başına gelirl
57 yorum
Devamını okumak için »

Çin Ekonomisinin Durumu

Resim
Dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Çin, üretimiyle, teknolojiye yaptığı katkılarla bütün dünyanın adeta girdi sağlayıcısı konumunda bulunuyor. Çin, Türkiye’nin dış ticaretinde önemli bir partner. İhracatımızda 19’uncu sırada (2023’de 3,3 milyar dolar) yer almakla birlikte ithalatımızda (2023’de 45 milyar dolar, toplam ithalatın yüzde 12’si) Rusya’dan sonra ikinci sırada yer alıyor. Çin’e ihracatımızda mermer ve traverten, metal cevherleri ve konsantreleri, kurşun, krom, bakır, demir çinko en fazla yer tutan maddeler. Çin’den ithalatımızın ağırlığı ise makine, manyetik veya optik okuyucular, kazanlar, demir, çelik, organik kimyasallar ve plastiklere ait. Bunlar dışında akla gelebilecek pek çok çeşit mal, ucuzluğu nedeniyle Çin’den ithal ediliyor. Bu, yalnızca Türkiye’ye özgü bir durum değil, Çin, yüksek teknolojiye ve ucuz emeğe sahip olmanın avantajıyla bütün dünyaya her türlü malı ihraç ediyor. Çin’in 2023 yılı toplam ihracatı 3,3 trilyon dolar, ithalatı 2,6 trilyon dolar, cari fazl
46 yorum
Devamını okumak için »

Servet Vergisi

Resim
Bütçenin rekor açık verecek olması nedeniyle son günlerde servet vergisi uygulanması yolunda bazı öneriler medyada ve sosyal medyada yer almaya başladı. Servet vergisi; gerçek ve tüzel kişilerin sahip oldukları servetlerine dâhil olan menkul ve gayrimenkul mallar, para ve alacakları üzerinden alınan dolaysız bir vergi çeşididir. Devamlılık gösteren bir vergi olarak alınmak yerine genellikle ülkenin sıkıntılı dönemlerinde, mesela savaş hali, doğal afetler (pandemi gibi olaylar da dâhil), büyük bir ekonomik kriz yaşanması gibi durumlarda geçici olarak uygulanmış bir vergi türü olarak öne çıkmaktadır. En tipik örneği miras bırakanın ölümü halinde varlığının geçtiği mirasçılarına ya da bağışlayanın yaptığı bağış nedeniyle bu mal varlığını edinen kişilere bu varlıklar üzerinden tahakkuk ettirilen veraset ve intikal vergisidir. Türkiye’de, emlak vergisi, motorlu taşıtlar vergisi ve veraset ve intikal vergisi dışında servet vergisi uygulaması 1942 yılında çıkarılan Varlık Vergisi yasasıyl
86 yorum
Devamını okumak için »

Alman Ekonomisinin Son Durumu

Resim
Almanya, Türkiye’nin dış ticareti açısından en önemli ülkedir. 2023 yılında toplam 255 milyar dolarlık ihracatımızın 21,1 milyar dolarlık kısmını (yüzde 8,2) Almanya’ya yapmışız. Bu miktarla Almanya, bir numaralı ihracat ülkemiz konumunda bulunuyor. Aynı yıl toplam 361,7 milyar dolarlık ithalatımızın da 28,7 milyar dolarlık kısmını (yüzde 7,9) Almanya’dan yapmışız. Bu miktarla Almanya, ithalat açısından en fazla ithalat yaptığımız üçüncü ülkedir (birinci ülke Rusya, ikinci ülke Çin.) Bu çerçeveden baktığımızda Almanya ekonomisi bizim açımızdan çok önemli bir yer tutuyor. Almanya’da işlerin kötü gitmesi, büyümenin düşmesi demek ithalatta da daralma olmasına yol açıyor. Alman ekonomisinin 2023 yılında önce stagflasyona sonra da resesyona girmesi sonucu ihracatımız 2023 yılında 2022 yılına göre binde 3 oranında gerilemiştir. Büyüme Pandemiyle birlikte 5 çeyreklik bir resesyon dönemine giren Alman ekonomisi, 2021 yılının ikinci çeyreğinden sonra güçlü bir çıkış yapmış ve sonrasında uzu
93 yorum
Devamını okumak için »